ศิลปะพัฒนาสุขภาพจิต (momypedia)
ศิลปะไม่ใช่แค่เพียงศาสตร์แขนงหนึ่งที่ว่าด้วยเรื่องของความงดงาม ความคิดสร้างสรรค์ และการปลดปล่อยจิตวิญญาณเท่านั้น แต่ศิลปะยังช่วยให้ผู้ทำหรือผู้ดูเกิดความรู้สึกอิ่มเอมและเบิกบานใจได้ด้วย และเพราะความเบิกบานใจที่ได้จากศิลปะนี่เองที่ทำให้ศิลปะกลายมาเป็นศาสตร์หนึ่งที่ช่วยในการบำบัด รักษาโรคได้ โดยเฉพาะการบำบัดสุขภาพจิต
ในแวดวงวิชาการเรียกศาสตร์ทางด้านนี้ว่าศิลปะบำบัด หรือ Art Therapy โดยใจความสำคัญของเรื่องนี้คือ การนำเอาศิลปะมาใช้เพื่อแสดงออกถึงอารมณ์ความรู้สึกที่มีทั้งแง่บวกและแง่ลบ
ถ้าเป็นแง่บวกก็ดีไป แต่สำหรับแง่ลบอาจจะแสดงอารมร์ที่ส่งผลร้ายต่อตัวเองและคนรอบข้างได้ เช่น การแสดงอารมณ์รุนแรง ก้าวร้าว ซึ่งในจังหวะนี้เองที่ศิลปะบำบัดจะเข้ามาเป็นเครื่องมือช่วยระบายอารมร์แง่ลบออกมาโดยไม่เดือดร้อนผู้อื่น
ในปัจจุบันพ่อแม่จำนวนไม่น้อยสนใจเรื่องศิลปะบำบัดมากขึ้น เพราะเจอปัญหาลูกไม่น่ารัก ซึ่งศิลปะจะเข้าไปช่วยกล่อมเกลาจิตใจ สร้างสมาธิ และพัฒนาอารมณ์และนิสียของเด็กที่มีพฤติกรรมแง่ลบในรูปแบบต่าง ๆ ได้มาก
ศิลปะบำบัดกับพฤติกรรมเด็กก้าวร้าวเด็กที่อยู่ในครอบครัวเข้มงวด เขาก็ไม่รู้ว่าจะแสดงออกอย่างไร เพราะพอแสดงออกปุ๊บ ก็อาจโดนดุหรือโดนทำโทษ เด็กแบบนี้เวลาอยู่บ้านก็จะเงียบ ๆ หรืออาจยอมพี่ ยอมน้อง แต่พอมาอยู่โรงเรียนกลับเป็นตรงกันข้าม กล้าแสดงออกมาก ๆ ถึงขั้นก้าวร้าว ชอบแกล้งเพื่อน เพราะอยู่ที่บ้านแสดงออกไม่ได้
ในเวลาอย่างนี้การทำงานศิลปะจะช่วยให้เด็กได้ระบายอารมณ์ และงานที่ออกมาก็เป็นสื่อแสดงให้เห็นว่าเขากำลังรู้สึกอย่างไร โดยก่อนให้ทำงาน เราจะคุยกับเด็กก่อนว่า เวลาอาละวาดอย่างนี้ใครเหนื่อย เขาก็บอกคุณแม่เหนื่อย และสุดท้ายเขาบอก ตัวหนูเองก็เหนื่อย และเจ็บด้วย เพราะเวลามีอารมณ์ก้าวร้าวก็จะทั้งทุบ ทั้งดึงทึ้ง แทนที่จะใช้ร่างกายอาละวาด ลองมาอาละวาดในกระดาษดูไหม เอากระดาษให้ เขาก็วาดแบบเละเลย ในช่วงที่ใช้แท่งสีขยี้กับกระดาษเนี่ยคือเวลาที่ได้ระบายออก หลังจากนั้นพอเริ่มโมโหเขาก็จะเอากระดาษกับสีมาขยี้ ๆ อยู่ที่โรงเรียนก็ทำแบบนี้ นี่คือเขาได้เรียนรู้วิธีแสดงออกโดยไม่ทำให้เพื่อนเจ็บตัว และตัวเองก็ไม่เหนื่อย ถือเป็นการเบี่ยงเบนพฤติกรรมก้าวร้าวให้ออกมาในรูปแบบที่ยอมรับได้
ศิลปะบำบัดกับพฤติกรรมเด็กซึมเศร้าเด็กซึมเศร้าเพราะต้องการคนเข้าใจ แต่ไม่อยากให้ใครประชิดตัว เราอาจจะตั้งสี ตั้งกระดาษให้ และอาจกำหนด หรือไม่กำหนดหัวข้อก็ได้ จากนั้นก็คอยดูว่าเขาจะวาดภาพอะไร และต้องดูวิธีการวาดด้วย เพื่อจะวิเคราะห์ว่าสภาพจิตว่าอยู่ในระดับใด ถ้ามากเกินปกติก็อาจ ต้องส่งพบแพทย์
ศิลปะบำบัดกับพฤติกรรมเด็กขี้วีน เรียกร้องความสนใจเด็กบางคน พอแม่มีน้องใหม่ก็เริ่มมีพฤติกรรมเรียกร้องความสนใจ เช่น ไม่ยอมทานข้าว หรือทำตัวเป็นเด็กกว่าวัย เราก็อาจให้เขาวาดรูปครอบครัว ภาพก็จะสื่อออกมาถึงความน้อยใจ เราก็จะบอกเขาว่า ถ้ายิ่งทำตัวเป็นเด็ก แทนที่จะได้ในสิ่งที่เรียกร้องหรือต้องการกลับจะกลายเป็นว่ายิ่งทำให้คุณแม่ ดุมากขึ้น
สำหรับคนเป็นพ่อแม่ อยู่ว่าง ๆ ลองชักชวนตัวเอง และลูก ๆ มาล้อมวงนั่งวาดรูป ปาดป้ายระบายสี หรือปั้นนู่นปั้นนี่ดูบ้างก็น่าจะดีนะคะ เพราะนอกจากจะได้ทำกิจกรรมร่วมกันแล้ว ผลงานศิลปะที่ออกมาอาจทำให้ได้รู้ว่า ลูกหรือคนข้าง ๆ ตัวเรากำลังคิดอะไรอยู่
