ดูแลเบบี๋..คลอดก่อนกำหนด (modernmom)
เรื่อง : ปีระกา
เชื่อค่ะว่าคุณแม่หลาย ๆ ท่านที่ต้องดูแลลูกน้อยที่คลอดก่อนกำหนดคงมีความกังวลไม่ใช่น้อย Modern Mom เลยขออาสานำวิธีการดูแลเพื่อให้ลูกแข็งแรงปลอดภัยมาฝากคุณ ๆ ค่ะ
เมื่อลูกน้อยคลอดก่อนกำหนด
ระยะเวลาที่เจ้าตัวเล็กใช้อยู่ในครรภ์คุณแม่ก่อนที่จะลืมตาดูโลกปกติก็จะอยู่ราว ๆ 40 สัปดาห์ ซึ่งในทางการแพทย์หากเด็กคลอดก่อนอายุครรภ์ครบ 37 สัปดาห์จะถือว่าเป็นเด็กคลอดก่อนกำหนด ซึ่งด้วยระยะเวลาที่อยู่ในครรภ์น้อยกว่าปกติถึง 3 สัปดาห์ (หรือมากกว่านั้น) ทำให้เมื่ออุเว้ ๆ ลืมตาดูโลกลูกน้อยจึงยังปรับตัวกับสภาพภายนอกครรภ์คุณแม่ได้ค่อนข้างยาก เพราะระบบต่าง ๆ ของร่างกายรวมทั้งอวัยวะภายในยังพัฒนาไม่เต็มที่ เพื่อความปลอดภัยเจ้าตัวน้อยจึงต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษค่ะ
ก่อนอื่นเรามาดูกันก่อนค่ะว่าปัญหาสำคัญ ๆ ในเรื่องของสุขภาพ ระบบร่างกาย อวัยวะของเจ้าตัวเล็ก ที่ต้องเผชิญเมื่อคลอดก่อนกำหนดมีอะไรบ้าง
น้ำหนักตัวน้อย ระบบหายใจมีปัญหา เนื่องจากการขยายตัวของปอดไม่สมบูรณ์ เสียงต่อการติดเชื้อ ถ้าไม่ได้รับการรักษาที่ดีอาจจะมีโอกาสเสี่ยงต่อปัญหาเกี่ยวกับสมอง ระบบการควบคุมอุณหภูมิของร่างกายยังทำงานไม่ดี การดูดและการย่อยนมได้ไม่ดี ขาดสารอาหารบางตัว เช่น ธาตุเหล็ก แคลเซียม จำเป็นต้องได้รับวิตามินเสริม พัฒนาการทางด้านร่างกายช้ากว่าเด็กที่คลอดครบกำหนดถึงจะตกใจที่ลูกคลอดก่อนกำหนด แต่อยากให้คุณพ่อคุณแม่ตั้งสติและรับมือให้ดี แม้ว่าเจ้าตัวเล็กของคุณจะลืมตาดูโลกก่อนกำหนด แต่ด้วยเทคโนโลยี วิวัฒนาการและพลังรักจากแม่น่าจะช่วยให้ลูกผ่านช่วงเวลาที่น่ากังวลไปได้ด้วยดี หลังจากนั้นหากดูแลลูกได้เหมาะสม ภาวะคลอดก่อนกำหนดอาจไม่ส่งผลให้เกิดปัญหารุนแรงตามมากับเจ้าตัวเล็กของคุณค่ะ
ตู้อบ...คุณหมอเทคแคร์หนู
ตัวช่วยสำคัญที่สุดหลังคลอดก็คือ "ตู้อบ" เพราะเด็กที่คลอดก่อนกำหนดจะมีน้ำหนักน้อยและมีปัญหาสุขภาพในหลาย ๆ ด้านคุณหมอจึงจำเป็นต้องนำเจ้าตัวเล็กเข้าตู้อบ เพื่อควบคุมอุณหภูมิร่างกายและเฝ้าดูในเรื่องของการหายใจเพราะปอดของเด็กที่คลอดก่อนกำหนดยังพัฒนาไม่เต็มที่จึงทำงานได้ไม่ดี (อาจต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ)
สิ่งหนึ่งที่คุณแม่ต้องไม่ลืมก็คือตลอดเวลาที่ลูกรักอยู่ในตู้อบสัมผัสจากแม่เป็นสิ่งที่จะช่วยให้เจ้าตัวเล็กผ่านสถานการณ์ยากลำบากไปได้อย่างดี ตู้อบจึงมีการออกแบบให้ช่องประตูด้านข้างเพื่อให้คุณแม่สามารถเอามือไปสัมผัสลูกได้ สัมผัสที่อบอุ่นของคุณแม่เป็นสิ่งที่จำเป็นมาก ๆ ที่จะส่งต่อพลังไปถึงเจ้าตัวเล็กของคุณค่ะ
เมื่อคุณหมอเฝ้าดูอาการแล้วเห็นว่าเจ้าตัวเล็กพร้อมที่จะออกจากตู้อบแล้ว (คือลูกน้อยสามารถควบคุมอุณหภูมิร่างกายและหายใจเองได้ดี) ก็ถึงเวลาพาเจ้าตัวเล็กกลับบ้านแล้วค่ะ
ดูแลเมื่อกลับบ้านเรื่องสำคัญ
เมื่อลูกแข็งแรงพร้อมกลับบ้านแล้ว คราวนี้ก็เป็นหน้าที่ของคุณพ่อคุณแม่ คนสำคัญที่ต้องดูแลลูกอย่างใกล้ชิดแล้วล่ะค่ะ
โอบ กอด ตามองตา สัมผัสรักจากแม่ : เมื่อกลับบ้านแล้ว สัมผัสที่อบอุ่นของคุณแม่ก็ยังเป็นสิ่งที่จำเป็นมาก ๆ สำหรับลูกอยู่ คุณอาจใช้วิธีการสัมผัสโอบกอดเจ้าตัวเล็กเบา ๆ ลูบสัมผัสด้วยความรัก มองตาลูกบ่อย ๆ อาจจะนวดกระตุ้นเบา ๆ บริเวณแขน ขา เหล่านี้เป็นการถ่ายทอดความอบอุ่นซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ลูกน้อยเจริญเติบโตได้ดี นมแม่ยาวิเศษ : จากการศึกษาของหลายสถาบันพบว่า หัวน้ำนม (น้ำนมของแม่เมื่อแรกคลอด) ของคุณแม่ที่คลอดลูกก่อนกำหนดจะมีเกลือแร่ที่จำเป็นต่อการเติบโตของลูกน้อยมากกว่านม แม่ที่คลอดลูกปกติซะอีกค่ะ แถมยังมีปริมาณโปรตีนเพื่อช่วยในการเติบโตมากกว่า นอกจากนี้น้ำนมแม่ในช่วงหลังคลอดก็มีสารที่จำเป็นต่อลูกครบถ้วน รวมถึงสารอาหารที่เด็กคลอดก่อนกำหนดต้องการมากขึ้นเป็นพิเศษอย่างเหล็กและแคลเซียมเด็กที่คลอดก่อนกำหนดจะฟื้นตัวและเจริญเติบโตได้ดีอย่างน่าอัศจรรย์หากได้รับนมแม่ เพราะนมแม่จะทำให้ลูกได้รับสารที่จำเป็นเหมือนเมื่ออยู่ในครรภ์ ถึงเจ้าตัวเล็กจะถูกคลอดออกมาก่อนกำหนดแต่หากได้รับนมแม่ ลูกน้อยก็จะเจริญเติบโตได้ ได้รับภูมิคุ้มกันใกล้เคียงปกติเหมือนในช่วงที่อยู่ในครรภ์ ที่สำคัญนมแม่ย่อยง่าย เด็กคลอดก่อนกำหนดลำไส้จะยังเจริญไม่เต็มที่ จึงควรหลีกเลี่ยงรับประทานอะไรที่ย่อยยาก เห็นมั้ยล่ะคะว่านมแม่คือตัวช่วยที่ดีที่สุด
แต่ในบางกรณีคุณหมออาจจะพิจารณาให้ลูกกินนมสูตรพิเศษ สำหรับเด็กคลอดก่อนกำหนดเสริมด้วยเพื่อให้น้ำหนักลูกขึ้นดี
ดูแล เอาใจใส่ ระวังเรื่องการติดเชื้อ : เพราะลูกน้อยที่คลอดก่อนกำหนดการสร้างภูมิคุ้มกันยังไม่เต็มที่ เนื่องจากภูมิคุ้มกันของแม่จะส่งต่อถึงลูกในช่วงท้าย ๆ การตั้งครรภ์ เด็กคลอดก่อนกำหนดจึงมีโอกาสติดเชื้อมากกว่าเด็กปกติถึง 4 เท่า เพราะฉะนั้นคุณแม่ควรหลีกเลี่ยงการพาลูกออกนอกบ้านโดยไม่จำเป็น และที่สำคัญคุณแม่รวมถึงคนใกล้ชิดลูกควรหมั่นล้างมือ ไม่ควรให้ลูกอยู่ใกล้คนที่ไม่สบาย รักษาความสะอาดของใช้ทุกอย่างของลูกมากขึ้นกว่าปกติ เพราะเด็กไม่ค่อยแข็งแรงจำเป็นต้องระวังเรื่องหวัดให้มาก รักษาอุณหภูมิร่างกายให้ลูก : คุณแม่ควรใส่ใจเรื่องการรักษาอุณหภูมิร่างกายให้ลูกน้อย อาบน้ำแล้วเช็ดตัวให้แห้ง ห่มผ้า ไม่ให้ลูกถูกลม เพราะลูกน้อยคลอดก่อนกำหนดตัวเล็กน้ำหนักน้อย เสียความร้อนในร่างกายได้ง่าย อาจจะสังเกตว่าลูกตัวร้อน ตัวเย็น และช่วยดูแลเรื่องเสื้อผ้าให้อบอุ่น สบายตัว ส่งเสริมพัฒนาการ : แม้ว่าการคลอดก่อนกำหนดอาจมีพัฒนาการต่าง ๆ ล่าช้าไปบ้าง แต่ถ้าคุณแม่คอยส่งเสริมพัฒนาการที่เหมาะสม เช่น ด้วยการพูดคุย การใช้เสียงเพลง นวดสัมผัส ฯลฯ รวมถึงการหมั่นเช็กพัฒนาการต่าง ๆ อย่างเช่น การมองเห็น การฟัง จากคุณหมอก็จะช่วยให้ลูกมีพัฒนาการที่ดี และสมบูรณ์ได้ ใจแม่สบาย กายลูกเติบโต : สิ่งที่สำคัญอีกอย่างที่คุณแม่ห้ามลืมก็คือ ควรทำใจให้สบาย เลี้ยงเจ้าตัวเล็กไปตามปกติ เพียงแค่ระวังเรื่องต่าง ๆ ที่กล่าวมาข้างต้นให้มากขึ้นเป็นพิเศษ หากคุณแม่เกร็งและกังวลจนเกินไป ความวิตกเหล่านั้นอาจจะส่งต่อมาถึงลูกน้อยและกระทบต่อพัฒนาการการเจริญเติบโตของลูกได้นะคะหากดูแลได้อย่างนี้เจ้าตัวเล็กน่าจะแข็งแรงเติบโตดี คุณแม่น่าจะสบายใจหายห่วงได้ค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
Vol.18 No.212 มิถุนายน 2556
