ฟ.ฟัน แข็งแรง (นิทาน ฟ. ฟัน)
หนู หนู ทั้งหลาย อย่าได้รอรี
เชิญมาทางนี้ ครูมีเรื่องราว
เรื่องฟันนั่นไง มองเห็นสีขาว
ในปากคนเรา ซี่เล็กเรียงราย
แล้วฟันหนูนั้น สำคัญอย่างไร
ครูขอขานไข เชิญฟังกันได้
หนึ่ง เคี้ยวอาหาร เปรี้ยวหวานมากมาย
ก่อนกลืนลงไป ในท้องของเรา
สอง ฟันช่วยให้ ใบหน้าสวยงาม
ยามยิ้มวาบหวาม ชวนให้หลงใหล
สาม ยามเจรจา สนทนากับใคร
ฟันจะช่วยให้พูดได้ชัดดี
ฟันของหนูนั้น เรียกฟันน้ำนม
ซี่เล็กสวยสม มียี่สิบซี่
ฟันหน้าใช้กัด อาหารมากมี
ให้เล็กก่อนที่ จะเคี้ยวกลืนกิน
ส่วนเนื้อเหนียว ๆ ใช้ฟันเขี้ยวฉีก
ขาไก่ หรือปีก ฉีกกินแสนง่าย
ฟันกรามแข็งแกร่ง มีแรงมากมาย
อาหารทั้งหลาย เคี้ยวได้ทันที
ถ้าผ่าฟันดู หนูจะเห็นว่า
รูปร่างหน้าตา คล้ายกันทุกซี่
ฟันชั้นนอกสุด สีขาวแข็งดี
เราเรียกชั้นนี้ ว่า ชั้นเคลือบฟัน
ส่วนชั้นถัดไป เรียก ชั้นเนื้อฟัน
สีที่เห็นนั้น เป็นสีเหลืองอ่อน
ฟันชั้นในสุด มีประสาทซอกซอน
เส้นเลือดซับซ้อน เรียก โพรงประสาทฟัน
หนูต้องขยัน คอยหมั่นตรวจตรา
เพราะถ้าหากช้า อาจเกิดโรคพลัน
ฟันผุเริ่มแรก ที่ชั้นเคลือบฟัน
ร่องสีดำนั้น คือ อันตราย
เมื่อฟันเริ่มผุ หนูยังไม่ปวด
แต่ถ้าไม่ตรวจ รักษาเร็วรี่
รอยผุเหล่านั้น จะลึกลงทุกที
จนถึงชั้นที่ เรียกว่า "เนื้อฟัน"
อาการสำคัญ คือ มีเสียวฟัน
ในยามขบเคี้ยว ของเปรี้ยวหวานนั่น
ถ้ายังปล่อยไว้ ไม่รักษากัน
รูผุตรงนั้น โตขึ้นทุกที
พอผุถึงโพรงประสาท แล้วหนูจะปวด
ทารุณร้าวรวด เจ็บปวดเหลือที่
ถ้ายังปล่อยไว้ ไม่รักษาสักที
จะเกิดหนองที่ ส่วนปลายรากฟัน
เห็นไหมหนู หนู ครูใคร่ขอเตือน
อย่ามัวแชเชือน รีบเร่งเร็วพลัน
โรคฟันเป็นโรค ที่ต้องป้องกัน
วิธีการนั้น มีสี่ประการ
หนึ่ง จะต้องหมั่น แปรงฟันทันที
แปรงให้ทุกซี่ หลังมื้ออาหาร
สอง ต้องงดเว้น อาหารเหนียวหวาน
ชอคโกแล็ตเคลือบน้ำตาล ท๊อฟฟี่ น้ำอัดลม
อาหารดี ๆ ที่มีประโยชน์
ทั้งไม่มีโทษ ต้อง เนื้อ ผัก ไข่ นม
สาม ฟันแข็งแรง และจะสวยสม
ใคร ๆ นิยม ใช้สารฟลูออไรด์
สี่ พบทันตแพทย์ ปีละสองครั้ง
จะช่วยหยุดยั้ง โรคฟันนั้นได้
ปฏิบัติทั้งสี่ วิธีการไซร้
จะช่วยหนูให้ พ้นจากโรคฟัน
เชิญมาทางนี้ ครูมีเรื่องราว
เรื่องฟันนั่นไง มองเห็นสีขาว
ในปากคนเรา ซี่เล็กเรียงราย
แล้วฟันหนูนั้น สำคัญอย่างไร
ครูขอขานไข เชิญฟังกันได้
หนึ่ง เคี้ยวอาหาร เปรี้ยวหวานมากมาย
ก่อนกลืนลงไป ในท้องของเรา
สอง ฟันช่วยให้ ใบหน้าสวยงาม
ยามยิ้มวาบหวาม ชวนให้หลงใหล
สาม ยามเจรจา สนทนากับใคร
ฟันจะช่วยให้พูดได้ชัดดี
ฟันของหนูนั้น เรียกฟันน้ำนม
ซี่เล็กสวยสม มียี่สิบซี่
ฟันหน้าใช้กัด อาหารมากมี
ให้เล็กก่อนที่ จะเคี้ยวกลืนกิน
ส่วนเนื้อเหนียว ๆ ใช้ฟันเขี้ยวฉีก
ขาไก่ หรือปีก ฉีกกินแสนง่าย
ฟันกรามแข็งแกร่ง มีแรงมากมาย
อาหารทั้งหลาย เคี้ยวได้ทันที
ถ้าผ่าฟันดู หนูจะเห็นว่า
รูปร่างหน้าตา คล้ายกันทุกซี่
ฟันชั้นนอกสุด สีขาวแข็งดี
เราเรียกชั้นนี้ ว่า ชั้นเคลือบฟัน
ส่วนชั้นถัดไป เรียก ชั้นเนื้อฟัน
สีที่เห็นนั้น เป็นสีเหลืองอ่อน
ฟันชั้นในสุด มีประสาทซอกซอน
เส้นเลือดซับซ้อน เรียก โพรงประสาทฟัน
หนูต้องขยัน คอยหมั่นตรวจตรา
เพราะถ้าหากช้า อาจเกิดโรคพลัน
ฟันผุเริ่มแรก ที่ชั้นเคลือบฟัน
ร่องสีดำนั้น คือ อันตราย
เมื่อฟันเริ่มผุ หนูยังไม่ปวด
แต่ถ้าไม่ตรวจ รักษาเร็วรี่
รอยผุเหล่านั้น จะลึกลงทุกที
จนถึงชั้นที่ เรียกว่า "เนื้อฟัน"
อาการสำคัญ คือ มีเสียวฟัน
ในยามขบเคี้ยว ของเปรี้ยวหวานนั่น
ถ้ายังปล่อยไว้ ไม่รักษากัน
รูผุตรงนั้น โตขึ้นทุกที
พอผุถึงโพรงประสาท แล้วหนูจะปวด
ทารุณร้าวรวด เจ็บปวดเหลือที่
ถ้ายังปล่อยไว้ ไม่รักษาสักที
จะเกิดหนองที่ ส่วนปลายรากฟัน
เห็นไหมหนู หนู ครูใคร่ขอเตือน
อย่ามัวแชเชือน รีบเร่งเร็วพลัน
โรคฟันเป็นโรค ที่ต้องป้องกัน
วิธีการนั้น มีสี่ประการ
หนึ่ง จะต้องหมั่น แปรงฟันทันที
แปรงให้ทุกซี่ หลังมื้ออาหาร
สอง ต้องงดเว้น อาหารเหนียวหวาน
ชอคโกแล็ตเคลือบน้ำตาล ท๊อฟฟี่ น้ำอัดลม
อาหารดี ๆ ที่มีประโยชน์
ทั้งไม่มีโทษ ต้อง เนื้อ ผัก ไข่ นม
สาม ฟันแข็งแรง และจะสวยสม
ใคร ๆ นิยม ใช้สารฟลูออไรด์
สี่ พบทันตแพทย์ ปีละสองครั้ง
จะช่วยหยุดยั้ง โรคฟันนั้นได้
ปฏิบัติทั้งสี่ วิธีการไซร้
จะช่วยหนูให้ พ้นจากโรคฟัน
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
กองทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
