เคล็ดลับ...เรียกสติหลังคลอด

เคล็ดลับ...เรียกสติหลังคลอด (รักลูก)

         ไหนจะรูปร่างที่เปลี่ยนไป ไหนจะต้องเลี้ยงลูก แล้วยังมีอาการเจ็บปวดต่าง ๆ ที่มาพร้อมกับช่วงหลังคลอดอีก อาจทำให้คุณแม่มือใหม่สติแตกได้นะคะ วันนี้เราจึงมีเคล็ดลับง่าย ๆ ที่ช่วยให้คุณแม่จัดการกับสิ่งที่อยู่ตรงหน้าได้อย่างมั่นใจมาแบ่งปันค่ะ

หลังคลอด...คุณแม่เปลี่ยน

         คุณแม่หลายคนอาจเข้าใจว่าสิ่งที่เกิดขึ้นจากการตั้งครรภ์จะสิ้นสุดไปพร้อม ๆ กับการคลอดลูกน้อย แต่จริง ๆ แล้วฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลงจะยังคงอยู่ 4-6 สัปดาห์หลังคลอด รวมทั้งอาการผิดปกติต่าง ๆ ก็จะยังคงอยู่ เช่น

         ปวดท้อง หลังคลอดมดลูกจะลดขนาดลงอยู่ประมาณต่ำกว่าสะดือเล็กน้อย ซึ่งจะหดรัดตัวเพื่อขับสิ่งคั่งค้างและน้ำคาวปลาออกมา ทำให้คุณแม่มีอาการปวดท้องหรืออาการปวดมดลูกหลังคลอด โดยเฉพาะตอนให้ลูกดูดนม การกระตุ้นหัวนมจะทำให้มีการหลั่งสารชื่อ oxytocin ซึ่งกระตุ้นให้มดลูกหดรัดตัวตามมา ฉะนั้นเมื่อลูกดูดนม คุณแม่จึงมักมีอาการปวดมดลูก และมีการขับน้ำคาวปลาออกมาด้วย

         มีเลือดออกช่องคลอด หลังคลอดคุณแม่จะพบว่ามีเลือดออกทางช่องคลอดหรือมีน้ำคาวปลา ซึ่งใน 3 วันแรกคลอดจะมีสีแดงสด หลังจากนั้นจะเปลี่ยนเป็นสีแดงจางๆ ประมาณ 4-7 วัน และจะเป็นลักษณะใสๆ ไปอีกประมาณ 2-3 สัปดาห์

         ปัสสาวะถี่ ช่วงหลังคลอด 2-5 วัน คุณแม่จะปัสสาวะออกมา หลังนั้นจะยังคงปัสสาวะบ่อยอยู่ประมาณ 1-2 เดือน เนื่องจากมดลูกยังมีขนาดใหญ่อยู่จึงกดทับกระเพาะปัสสาวะทำให้ปัสสาวะบ่อย จนมดลูกเข้าอู่ดี ปัสสาวะก็จะกลับเป็นปกติ

         น้ำหนักลดฮวบ หลังคลอดสัปดาห์แรก น้ำหนักคุณแม่จะลดลงประมาณ 7 กิโลกรัม จากนั้นจะลดลงอีกประมาณ 3 กิโลกรัมใน 1 เดือน

         ถ่ายไม่คล่อง ด้วยอิทธิพลจากฮอร์โมนที่ยังคงอยู่ในช่วงหลังคลอด คุณแม่จึงยังคงมีอาการท้องอืด และท้องผูกในช่วงหลังคลอด 1-2 เดือนแรก ควรเลือกทานผัก ผลไม้ และดื่มน้ำเยอะๆ อย่างน้อยวันละ 2 ลิตร ช่วยให้การขับถ่ายง่ายขึ้น

         เหงา ๆ หงอย ช่วง 2-3 วันแรกหลังคลอด คุณแม่บางคนอาจมีอาการซึมเศร้า เรียกว่า postpartum blues ค่ะ มักมีปัจจัยกระตุ้นจากความเครียด กังวล ตื่นเต้นที่จะต้องเลี้ยงลูกเอง ความอ่อนเพลียจากการอดนอน ความกลัวว่าคุณสามีอาจจะเอาใจใส่น้อยลง ยิ่งเมื่อรวมกับการเปลี่ยนแปลงของร่างกายจากการตั้งครรภ์และคลอดบุตรด้วยแล้ว ยิ่งสร้างความกดดันให้คุณแม่ทำอะไรไม่ถูก และเกิดความท้อแท้ได้

7 เคล็ดลับเรียกสติหลังคลอด

          1.จดบันทึก ลองรวบรวมปัญหาหนักใจโดยจดบันทึกไว้เป็นข้อ ๆ ดู ในครั้งแรกที่รู้สึก และค่อย  ๆ สังเกตการเปลี่ยนแปลงของแต่ละปัญหาแต่ละวัน ว่าเปลี่ยนแปลงไปในทางที่มากขึ้นหรือน้อยลง นอกจากจะนำปัญหานั้นไปปรึกษาคุณหมอแล้ว การบันทึกการเปลี่ยนแปลงจะทำให้คุณแม่เรียนรู้ได้เองว่ามันเป็นการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติ ซึ่งจะดีขึ้นตามเวลาที่ผ่านไป ทำให้มีกำลังใจที่จะเผชิญกับมันได้

          2.แชร์ประสบการณ์ ในหนึ่งวันมีคุณแม่คลอดบุตรมากมายค่ะ เราเองไม่ได้เผชิญการเปลี่ยนแปลงเพียงคนเดียว แนะนำให้ลองทำความรู้จักกับคุณแม่ท่านอื่นที่คลอดไล่เลี่ยกันในโรงพยาบาล การแลกเบอร์โทรศัพท์และโทรคุยแลกเปลี่ยนประสบการณ์รวมทั้งปัญหากัน เป็นสิ่งที่ดีมาก ยิ่งถ้าได้โทรคุยกันทุกวัน คุณแม่จะรู้สึกมีพลังที่จะช่วยเหลือกันในการเลี้ยงลูก แนะนำให้คุณแม่นัดแนะหาเวลาประจำที่โทรคุยกัน สุดท้ายเราจะรู้สึกสนุกและท้าทายในการเลี้ยงลูก เพราะในแต่ละวันที่ผ่านไป เป็นวันแห่งประสบการณ์และความทรงจำที่ดีกับการเติบโตของลูก

          3.ทำตัวเองให้สดชื่นอยู่เสมอ แม้จะวุ่นวายกับการเลี้ยงลูก แต่เราก็ยังสามารถดูแลให้ตัวเองดูดีและสดชื่นอยู่เสมอได้นะคะ คุณแม่ควรดื่มน้ำเยอะๆ วันหนึ่งประมาณ 2 ลิตร เพราะนอกจากจะช่วยให้น้ำนมออกดี ถ่ายอุจจาระคล่อง ยังช่วยดูแลผิวพรรณคุณแม่ให้เปล่งปลั่ง สดชื่นที่สำคัญควรทานผลไม้ เช่น กล้วย ส้ม มะละกอ นอกจากช่วยป้องกันท้องผูกแล้ว ยังช่วยเพิ่มวิตามินซี ช่วยให้แผลหายไว มีการซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกายอีกด้วยค่ะ

          4.จุดซ่อนเร้นก็สำคัญนะ จุดซ่อนเร้นมักจะเปรอะและจากน้ำคาวปลา ดังนั้นควรใช้สบู่อนามัยสำหรับทำความสะอาดจุดซ่อนเร้นวันละ 2 ครั้ง และซับให้แห้งเสมอ ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อย ๆ ไม่ให้อับชื้นจนเกิดเชื้อราขึ้นได้ คุณแม่ควรสวมเสื้อผ้าบางเบา ไม่รัดบริเวณจุดซ่อนเร้น

          5.แบ่งเวลาออกกำลังกาย อย่าลืมแบ่งเวลาสำหรับการออกกำลังกายเบา ๆ ซึ่งคุณแม่สามารถเริ่มออกกำลังในช่วงหลังคลอดประมาณ 2-3 เดือนแล้ว และก็ตบท้ายด้วยการลงไปแช่น้ำอุ่น ๆ เพื่อผ่อนคลายกล้ามเนื้อค่ะ

          6.แต่งตัวสวย ๆ ถึงแม้จะเหนื่อยแต่เราควรสวยเสมอนะคะ คุณแม่ควรเลือกเสื้อผ้าที่สีสันสดใส เบาสบาย ขนาดพอดีรูปร่าง เพื่อกระตุ้นให้เรากระฉับกระเฉงอยู่เสมอ และทำให้ลดน้ำหนักได้ไวด้วย

          7.คุณพ่อช่วยหายเศร้า คุณพ่อควรให้เวลากับคุณแม่มากที่สุดในช่วงสัปดาห์แรกหลังคลอด เพื่อให้คุณแม่รู้สึกว่ายังมีคุณค่าสำหรับคุณพ่อ ไม่รู้สึกน้อยใจ และควรปรึกษาปรับทุกข์กับคุณพ่อในทุกเรื่อง เพื่อช่วยกันแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น หรือระบายความรู้สึกผ่านทางการเขียนไดอารี่หรือบันทึกเสียงใส่เทป อย่าเก็บความเศร้าไว้ค่ะ จะช่วยให้ผ่อนคลายได้แนะนำให้คุณแม่ทำเช่นนี้ทุกวัน

         เมื่อถึงช่วงที่ใจสบายและผ่อนคลายขึ้นแล้ว พอนำมาอ่านหรือฟังเราก็จะพบความจริงว่าปัญหาในแต่ละวันมีหลากหลายและค่อย ๆ ดีขึ้นเอง หากเราตั้งสติได้ด้วยวิธีดังกล่าว คุณแม่จะค้นพบได้ด้วยตนเองว่าเราเป็นคุณแม่เก่งที่สามารถเผชิญแก้ปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้มาได้ความรู้สึกกังวลต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นหลังคลอดก็จะค่อย ๆ ลดลงและหายไปได้ในที่สุด ขอเป็นกำลังใจให้คุณแม่ทุกคนนะคะ




ขอขอบคุณข้อมูลจาก

ปีที่ 29 ฉบับที่ 346 พฤศจิกายน 2554