สนุกเรียนรู้ทุกฤดูกาล (รักลูก)
ไม่ว่าฤดูกาลไหน ๆ เด็ก ๆ ก็เรียนรู้ได้เสมอ ด้วยกิจกรรมแสนสนุกผ่านการเรียนรู้ที่สร้างสรรค์ตามฤดูกาล จากสิ่งต่างๆ รอบตัว ทั้งจากการทำกิจกรรมในบ้านและนอกบ้านค่ะ
เรียนรู้โลกกว้างแบบวัยเยาว์
เด็ก วัย 3-6 ปี สามารถทำกิจกรรมได้ด้วยตัวเองมากขึ้น เพราะพัฒนาการทุกด้านของเด็ก ๆ เจริญเติบโตมากขึ้น เด็กวัยนี้จึงเป็นวัยสำคัญแห่งการเรียนรู้ ซึ่งหนูๆ จะเรียนรู้ได้ดีก็ต้องมาจากการได้ลงมือทำค่ะ
ก่อนเรียนรู้ฤดูกาลต้องเริ่มจาก...
หนู ๆ วัยนี้จะเริ่มเข้าใจเรื่องเวลาแล้วว่ามีกลางวัน-กลางคืน สว่าง-มืด ดังนั้น หากจะสอนให้เขารู้จักเรื่องฤดูกาล ทั้งฤดูฝน ร้อน หนาว ก็ควรเริ่มจากสิ่งที่สังเกตได้ง่าย ๆ คือ เสื้อผ้าค่ะ เพื่อให้เด็ก ๆ ได้เข้าใจถึงที่มาที่ไปของการเปลี่ยนแปลงฤดูกาลต่าง ๆ โดยสังเกตจากการแต่งกาย และอุปกรณ์ที่จะต้องใช้ให้เหมาะสมกับแต่ละฤดู เช่น ฤดูฝน นอกจากจะต้องสวมเสื้อกันฝนแล้ว อาจต้องพกร่ม ฤดูหนาวต้องใส่เสื้อกันหนาวหรือผ้าพันคอ ฤดูร้อนเลือกใส่เสื้อผ้าบาง ๆ ที่ระบายความร้อนได้ดี
การเริ่มสอนด้วยสิ่งใกล้ตัวอย่างเสื้อผ้าที่เขาต้องสวมใส่เองแบบนี้ จะทำให้เขาเริ่มเรียนรู้ว่าควรจะรับมือกับฤดูที่เปลี่ยนแปลงอย่างไร เด็ก ๆ จะได้ฝึกสังเกตการแต่งกายจากคนรอบข้างทั้งพ่อแม่และเพื่อน ๆ
เมื่อเด็ก ๆ เริ่มรู้ว่าต้องปฏิบัติตัวอย่างไรในแต่ละฤดูแล้ว เขาจะเกิดความคิดรวบยอดได้ว่าการเปลี่ยนแปลงของฤดูกาลแตกต่างกันอย่างไร แต่เพื่อเพิ่มความเข้าใจมากยิ่งขึ้น ต้องเสริมด้วยกิจกรรมแสนสนุกด้วยนะคะ
หลากฤดู หลายกิจกรรม
ฤดูไหน ๆ กิจกรรมการเรียนรู้ก็ไม่ควรสะดุด เพราะทุกอย่างรอบตัวเราสามารถเรียนรู้ได้เสมอ ดังนี้
ฤดูร้อนชวนลูกออกไปทำกิจกรรมในสวนสาธารณะใกล้บ้าน โดยอาจเตรียมอุปกรณ์สำหรับนักสำรวจอย่างแว่นขยาย เพื่อให้ลูกได้ไปสำรวจแมลงต่าง ๆ เช่น มด หนอน ดักแด้ ผีเสื้อ หรือแมลงที่จะลอกคราบในช่วงฤดูร้อน เช่น จักจั่น ซึ่งมักจะทิ้งคราบไว้ตามต้นไม้ ให้เด็ก ๆ ได้เรียนรู้และยังได้สนุกกับการค้นหา
นอกจากสำรวจแมลงแล้ว ก็อาจเสริมด้วยกิจกรรมสำรวจดอกไม้ ต้นไม้ เพิ่มเติมไปด้วยซึ่งสามารถสอดแทรกการเรียนรู้ด้วยกิจกรรมศิลปะ ให้หนู ๆ วาดรูปแมลงหรือดอกไม้ที่เขาไปสำรวจมา หรือลอกลายเปลือกไม้ ก็จะทำให้เกิดการจดจำและสนุกมากยิ่งขึ้นด้วยค่ะ
ฤดูฝนเด็ก ๆ สามารถเรียนรู้ผ่านการสังเกตฤดูฝนได้ตั้งแต่ฝนยังไม่ตก ผ่านการสังเกตก้อนเมฆ ถ้าเป็นเมฆฝนจะมีสีดำและลอยต่ำ ต่างจากก้อนเมฆทั่ว ๆ ไป ที่จะมีสีขาวและลอยสูงในวันที่ฝนไม่ตก หนู ๆ ก็จะได้ฝึกสังเกตและเกิดการตั้งคำถาม รวมทั้งสังเกตการเปลี่ยนแปลงอื่น ๆ ก่อนฝนตก เช่น กลิ่นดิน มดขนไข่ เป็นต้น
ควรอธิบายปรากฏการณ์ฟ้าแลบ ฟ้าร้อง และฟ้าผ่า ซึ่งจะเกิดขึ้นก่อนหรือขณะที่ฝนตก ว่าเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ เมื่อลูกได้เรียนรู้ จะช่วยลดความกลัวลงได้และอาจสอดแทรกการป้องกันอันตรายจากฟ้าผ่าด้วย หากหลังฝนตกมีแดดออก ก็ลองชวนลูกสังเกตว่ามีรุ้งกินน้ำหรือไม่ มีวิธีสังเกตอย่างไร รุ้งกินน้ำจะมาพร้อมฝนตกทุกครั้งหรือไม่ ช่วยลูกตั้งคำถามและหาคำตอบไปด้วย
ฤดูหนาวถึงแม้ว่าทุกวันนี้ฤดูหนาวของบ้านเราจะมาให้สัมผัสได้น้อยลงทุกที แต่เมื่อลมหนาวมา ก็ควรพาลูกออกมาสัมผัสอากาศเย็น ๆ ชวนกันสังเกตหมอกและน้ำค้างยามเช้า หรือสอนให้ลูกรู้ว่า ช่วงฤดูหนาวจะมืดเร็วกว่าฤดูร้อน ท้องฟ้าจะมืดสนิท บางบ้านอาจมองเห็นดาวชัดเจนขึ้นด้วยนะคะ
พ่อ แม่อาจชวนลูกวัดอุณหภูมิจากเทอร์โมมิเตอร์ในฤดูหนาว และจดบันทึกอุณหภูมิเพื่อเปรียบเทียบกับฤดูร้อน เด็ก ๆ จะได้เห็นความแตกต่างของอุณหภูมิที่ชัดเจนมากขึ้น
แม้ว่าแต่ละฤดูกาลจะมีระยะเวลาห่างกันหลายเดือนควรค่อย ๆ สอน ค่อย ๆ เสริมกิจกรรมการเรียนรู้ให้กับลูก เมื่อถึงเวลาที่เหมาะสมกับการทำกิจกรรมตามฤดูกาล ให้ลูกได้ลงมือทำและเรียนรู้ด้วยตัวเองค่ะ
สำรวจโลกอย่างปลอดภัย
หากลูกมีอาการภูมิแพ้เกสรดอกไม้ควรปรึกษาคุณหมอก่อนว่าการทำกิจกรรมสำรวจดอกไม้ทำได้มากน้อยแค่ไหน คุณหมออาจแนะนำให้ใส่ผ้าปิดจมูก ถุงมือ หรืออาจจะต้องให้ลูกล้างจมูกทุกครั้งหลังการสำรวจ เพื่อชะล้างสารก่อภูมิแพ้ต่าง ๆ ควรสำรวจโลกไปพร้อมกับลูก เพื่อช่วยป้องกันลูกจากแมลงหรือสัตว์ที่เป็นอันตราย
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
ปีที่ 29 ฉบับที่ 345 ตุลาคม 2554
