ไขข้อสงสัย "สฟิงโกไมอีลิน" คืออะไร สำคัญอย่างไรกับลูกรัก

          คุณพ่อคุณแม่ทราบหรือไม่ว่า "สมอง" ประกอบด้วยไขมันถึง 60%¹ และในสมองนั้นมีวงจรประสาทอยู่มากมาย ซึ่งมีหน้าที่ควบคุมการทำหน้าที่ของส่วนต่าง ๆ ในทุกระบบของร่างกายให้ทำงานสัมพันธ์กัน โดยรูปแบบการสร้างวงจรประสาทนั้นเกิดขึ้นจากเซลล์ประสาทได้ส่งแขนงประสาทนำออก (Axon) ไปยังเซลล์ประสาทอีกเซลล์ เพื่อทำหน้าที่สื่อสารระหว่างเซลล์ประสาท และเมื่อแขนงประสาทที่นำออกมาจากหลาย ๆ เซลล์ประสาทรวมกัน จะเกิดเป็นวงจรประสาทที่ทำการเชื่อมโยงสมองแต่ละส่วนเข้าด้วยกันนั่นเอง
 
 
          สมองของคนเราเริ่มสร้างและพัฒนาตั้งแต่ไม่กี่สัปดาห์ภายหลังการปฏิสนธิระหว่างไข่และสเปิร์มเลยทีเดียว โดยเริ่มสร้างตั้งแต่ วงจรประสาทส่วนพื้นฐานเพื่อการมีชีวิตรอด ได้แก่ วงจรประสาทที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหว และวงจรประสาทของระบบประสาทรับความรู้สึก เช่น การมองเห็น การได้ยิน การรับสัมผัส เป็นต้น หลังจากนั้นในช่วงวัยทารกและวัยเตาะแตะ สมองของลูกน้อยจะค่อย ๆ พัฒนาวงจรประสาทที่เกี่ยวข้องกับภาษาและการสื่อสาร ตามมาด้วยวงจรประสาทที่เกี่ยวข้องกับการทำงานขั้นสูงของสมอง อันเป็นพื้นฐานความสามารถทางสติปัญญา เช่น การวางแผน การตัดสินใจ และการควบคุมตัวเอง ซึ่งจะมีการพัฒนาเป็นอย่างมากในช่วงวัยเรียนไปจนถึงวัยรุ่น และไปสิ้นสุดในช่วงวัยผู้ใหญ่ตอนต้น แต่ยังสามารถปรับเปลี่ยนได้ตามการเรียนรู้และประสบการณ์ที่ได้รับเพียงแต่ยิ่งมีอายุมากขึ้น ความสามารถในการปรับโครงสร้างสมองและวงจรประสาทจะเกิดได้ยากกว่าช่วงวัยเด็ก ซึ่งหากต้องการส่งเสริมการสร้างวงจรประสาทในส่วนใดนั้น จึงควรทำตั้งแต่ช่วงวัยเด็ก^2-3

 
          ปัจจัยหนึ่งที่มีความสำคัญเป็นอย่างมากต่อการเพิ่มประสิทธิภาพของการส่งสัญญาณประสาท ก็คือ "การสร้างปลอกไมอีลิน (Myelin sheath) ซึ่งเป็นเยื่อหุ้มเส้นใยประสาท ที่ทำหน้าที่เคลือบและเป็นฉนวนห่อหุ้มเยื่อบาง ๆ ที่เชื่อมต่อเซลล์ประสาทช่วยให้การส่งสัญญาณประสาทเป็นไปแบบก้าวกระโดด เส้นใยประสาทที่มีไมอีลิน จะมีการส่งสัญญาณประสาท เร็วกว่าที่ไม่มีไมอีลินถึง 60 เท่า⁴ จึงช่วยให้สมองประมวลผลเร็วและมีประสิทธิภาพ การสร้างปลอกไมอีลินนั้นถือเป็นกระบวนการที่มีความจำเป็นต่อการพัฒนาสมองของลูกน้อยเป็นอย่างมาก


          ทั้งนี้คุณพ่อคุณแม่สามารถส่งเสริมการสร้างปลอกไมอีลินให้กับลูกน้อยได้ โดยการจัดหาสิ่งกระตุ้นที่เหมาะสมกับพัฒนาการของสมองในช่วงวัยนั้น ๆเช่น การกระตุ้นประสาทที่เกี่ยวข้องกับการได้ยินของลูกในช่วงขวบปีแรก หรือแม้แต่การฝึกให้ลูกในวัยเรียนรู้จักการแก้โจทย์ปัญหา ก็จะช่วยพัฒนาวงจรประสาทและการสร้างปลอกไมอีลินในสมองส่วนหน้าที่มีบทบาทในด้านการเรียนรู้ได้เป็นอย่างดีค่ะ


          นอกจากนี้การได้รับสารอาหารที่พอเพียงและเหมาะสมก็มีส่วนสำคัญ ถ้าเด็ก ๆ รับประทานอาหารที่มีสารอาหารหลักครบ 5 หมู่อย่างเหมาะสม ก็จะช่วยส่งเสริมการสร้างปลอกไมอีลินในสมองได้ดียิ่งขึ้น รวมทั้ง "สฟิงโกไมอีลิน" หนึ่งในสารอาหารสำคัญและเป็นส่วนประกอบหลักในการสร้างไมอีลิน⁵ ซึ่งไมอีลินช่วยสมองส่งข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งยังมีความสัมพันธ์กับการเรียนรู้และประสิทธิภาพการเรียนรู้⁶ และพัฒนาการทางสติปัญญาและร่างกายของลูกในอนาคตได้อีกด้วย


          พัฒนาการทางด้านสติปัญญาและความเฉลียวฉลาดของลูกนั้น เป็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่สามารถสร้างได้ โดยการส่งเสริมทักษะต่าง ๆ ที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัย การทำกิจกรรมที่ช่วยพัฒนาศักยภาพของสมอง รวมไปถึงการได้รับสารอาหารอย่างเหมาะสม ก็จะช่วยให้สมองของลูกน้อยพัฒนาได้ดีสมวัย ปัจจัยด้านการเลี้ยงดูและสารอาหารที่เหมาะสมนี้จะช่วยกระตุ้นการสร้างไมอีลีน ซึ่งอาจส่งผลต่อพัฒนาการด้านสติปัญญาและความเฉลียวฉลาดของลูกน้อยต่อไปในอนาคตค่ะ