นวดกดจุด คลายปวดหลังคลอด (รักลูก)
เรื่อง : เมธาวี
แม่หลังคลอด มักมีอาการปวดหลัง ปวดขา ชาตามมือเท้าใช่ไหมคะ ถ้าจะนวดกดจุดนวดคลายเส้น เพื่อลดอาการปวดเมื่อยต่าง ๆ ต้องทำให้ถูกวิธีด้วยค่ะ ไม่เช่นนั้นอาจจะทำให้ปวดมากกว่าเดิมได้
ปวดหลัง ปวดขา...เรื่องปกติแม่หลังคลอดปกติแม่หลังคลอดเกือบทุกคนจะมีอาการปวดหลัง แต่ส่วนใหญ่จะหายได้เอง ซึ่งสาเหตุของอาการปวดหลัง มาจากท้องของคุณแม่มีน้ำหนักมาก และยื่นไปด้านหน้า ทำให้เกิดการดึงรั้งกล้ามเนื้อส่วนหลัง เพื่อให้ร่างกายสมดุลไม่ล้มไปข้างหน้า ส่งผลให้หลังแอ่นและมีอาการปวดหลังนั่นเอง
อาการปวดหลังจะเริ่มปวดมากขึ้นช่วงไตรมาสสุดท้ายหรือช่วงใกล้คลอด เนื่องจากเนื้อเยื่อเริ่มมีการยืดหยุ่น เพื่อเตรียมการขยายเนื้อเยื่อบริเวณส่วนต่าง ๆ เช่น อุ้งเชิงกราน เพื่อให้พร้อมต่อการคลอด ซึ่งคุณแม่แต่ละคนจะปวดมากน้อยต่างกันไป ขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ หากหลังคลอดยังมีอาการปวดมาก ควรบริหารกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานด้วยการเดินในน้ำ ซึ่งเป็นการบริหารกล้ามเนื้อให้แข็งแรงขึ้น และช่วยคลายกล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ได้ดี หรือจะใช้วิธีการนวดเพื่อคลายกล้ามเนื้อช่วยให้เลือดไหลเวียนดี เป็นการช่วยบรรเทาอาการปวดได้ค่ะ
ในคุณแม่ที่มีอาการปวดหลังมาก ปวดไม่หาย และปวดมากขึ้นเกิดจากสาเหตุ 2 ประการ ดังนี้
หมอนรองกระดูกปลิ้น เกิดขึ้นน้อย แต่มักพบในคุณแม่ที่มีอายุน้อย 22-25 ปี คุณแม่จะมีอาการปวดเรื้อรัง ปวดตั้งแต่ก่อนคลอดจนหลังคลอดอาการปวดก็ไม่หายไป ใช้วิธีการนวดก็ไม่หาย ต้องทำกายภาพบำบัดใต้น้ำ ด้วยการเดินช้า ๆ ไปมาในน้ำ ใช้เวลา 3-4 อาทิตย์ จะช่วยบรรเทาอาการปวดได้ กล้ามเนื้ออักเสบ เนื่องจากเนื้อเยื่อส่วนต่าง ๆ มีการยืดหยุ่น เพื่อเตรียมการคลอด ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแอ อาจมีผลต่อหมอนรองกระดูก และหลังคลอดหน้าท้องยังมีน้ำหนักเยอะอยู่ เวลาเดินจะหลังแอ่น ส่งผลกระทบต่อโครงสร้างส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย มีผลไปกระตุ้นเส้นประสาทส่วนต่าง ๆ เช่น ทำให้ปวดหลัง หรือบริเวณขา ทำให้มีอาการขาชาร่วมด้วย ซึ่งอาการปวดที่เกิดจากเส้นประสาทนี้ การนวดคลายเส้นจะช่วยบรรเทาอาการปวดได้ นวดบรรเทาอาการปวดอาการปวดหลังคลอด ตามการศึกษาของกลุ่มแพทย์แผนไทยบอกว่า การอยู่ไฟ ช่วยทำให้น้ำที่สะสมอยู่ตามกล้ามเนื้อคลายตัวได้ดี หากทำควบคู่กับการนวด จะช่วยบรรเทาอาการปวดได้
นวดกดจุด ลดปวดหลัง ใช้นิ้วหัวแม่โป้งสองข้างค่อย ๆ กดตามแนวกระดูกสันหลัง หรือกดบริเวณที่ปวดหลัง กดลงไปแล้วค้างไว้สักครู่หนึ่ง แล้วค่อย ๆ ขยับไปกดบริเวณรอบ ๆ ที่ปวดทีละจุด หากไม่มีผู้นวดหรือไม่สามารถนวดเองได้ ลองใช้อุปกรณ์ช่วยนวด เช่น นมไม้ให้นอนหงาย ตะแคงข้างเล็กน้อย สอดนมไม้เข้าไปบริเวณที่ปวดหลัง แล้วเอนหลังทับนมไม้ค้างไว้สักครู่หนึ่ง แล้วค่อย ๆ ขยับไปจุดอื่น
นวดแบบไหนไม่ควรทำหลังคลอดกล้ามเนื้อยังมีการยืดหยุ่น และยังไม่แข็งแรงเต็มที่ ดังนั้น การนวดที่ไม่ควรทำ คือ
นวดแบบเหยียบหลัง เนื่องจากต้องนอนคว่ำแล้วทำให้กดทับ หน้าท้องและแผลผ่าคลอด ทำให้เกิดการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อได้ง่าย และอาจทำให้แผลผ่าคลอดฉีกขาดได้ การนวดแบบดัด ยืด เหยียด เพราะหลังคลอดกล้ามเนื้อยังยืนหยุ่น ไม่แข็งแรง อุ้งเชิงกรานยังไม่แข็งแรง การดัด หรือเหยียดตัวมาก ๆ อาจมีผลทำให้อุ้งเชิงกราน และกล้ามเนื้อเกิดการบาดเจ็บ การนวดกดเส้นเพื่อเปิดประตูลม คือการนวดบริเวณขาหนีบใต้รักแร้ ทำให้เส้นเลือด ปมประสาท และกล้ามเนื้อต่าง ๆ เกิดการซ้ำได้ง่ายมากขึ้น มีอาการชาตามแขนขาได้ ประโยชน์การนวดกดจุดช่วยทำให้เลือดไหลเวียนดี อุณหภูมิที่ผิวหนังเพิ่มขึ้น มีผลกระตุ้นการขับเหงื่อและไขมัน ที่สำคัญช่วยทำให้กล้ามเนื้อที่ตึงล้าคลายตัว กล้ามเนื้อเกิดการผ่อนคลายมากขึ้น ช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อยต่าง ๆ ยิ่งถ้าได้คุณพ่อมาช่วยนวด นอกจากจะรู้สึกผ่อนคลายสบายใจจากอาการปวดต่าง ๆ หลังคลอดแล้ว ยังเป็นการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระห่างคุณพ่อกับคุณแม่ด้วยค่ะ
ข้อควรระวัง อย่าวางนมไม้บริเวณแนวกระดูกสันหลัง เพราะร่างกายจะกดทับลงมามาก น้ำหนักตัวกดทับลงเต็มที่ ทำให้อาการปวดหลังเป็นมากกว่าเดิม
ใช้วิธีการนวดเพื่อช่วยบรรเทาอาการปวด ทำให้หลังคลอดอาการปวดหลังจะค่อย ๆ ดีขึ้น สบายหลัง และมีพลังเลี้ยงลูกได้อย่างเต็มที่ค่ะ แต่ต้องเป็นไปอย่างถูกต้องนะคะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
ปีที่ 31 ฉบับที่ 370 พฤศจิกายน 2556
