เมื่อแม่ท้องกินอาหารต้องห้าม (modernmom)
เรื่อง : พญ.ธิดากานต์ รุจิพัฒนกุล แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวพรรณ โรงพยาบาลนิติเวช
เมื่อสัปดาห์ก่อนหมอได้มีโอกาสไปงานเลี้ยงรุ่นสมัยมัธยมศึกษา พบว่าเพื่อน ๆ หลายคนในกลุ่มได้กลายร่างเป็นคุณแม่มืออาชีพตั้งแต่ทรงผม การแต่งกาย หัวข้อที่พูดคุยไปจนถึงหุ่นที่เริ่มขยายฉายแววคุณนายแม่กันเป็นทิวแถว แต่มีเพื่อนอยู่ท่านหนึ่งเป็นคุณแม่มือใหม่กำลังตั้งครรภ์ได้ 4-5 เดือน กลับมีรูปร่างผอมซูบ สอบถามได้ความว่าช่วงไตรมาสแรกแพ้ท้องมาก พอเข้าไตรมาสที่สองหายแพ้ท้องแล้ว แต่ก็ไม่กล้ารับประทานอาหารหลายอย่างมาก เพราะกลัวว่าจะมีผลกระทบกับลูก เลยนำมาสู่บทสนทนาที่น่าสนใจ จนกลายร่างมาเป็นบทความนี้เราทำชำแหละอาหารที่ว่า "ต้องห้าม" ของคุณแม่ตั้งครรภ์กันทีละอย่างค่ะ
| เมนู | กินได้หรือไม่ | Mom, Should to Know |
| ซาซิมิ (ปลาดิบ) | กินได้แต่เลือกที่มีสารปรอทปนเปื้อนต่ำ กินแบบสุกจะปลอดภัยกว่า มีความเสี่ยงน้อย | •เลือกเป็นอาหารทะเล เช่น แซลมอน กุ้ง จากแหล่งที่เชื่อถือได้และสดใหม่ •แน่นอนว่าหากรับประทนแบบสุกแล้วจะปลอดภัยกว่า รับประทานเป็นปลาดิบ •ไกด์ไลน์ของสหรัฐอเมริกานั้นแนะนำว่าผู้หญิงตั้งครรภ์ควรจะรับประทานอาหารทะเล 8-12 ออนซ์ต่อสัปดาห์ |
| หอย | กินได้แต่ต้องปรุงจนสุกจริง ๆ | การรับประทานหอยเสี่ยงต่อการติดเชื้อแบคทีเรียวิบริโอ ทำให้มีอาการอาหารเป็นพิษรุนแรงได้ โดยเฉพาะในคุณแม่ตั้งครรภ์ที่ภูมิคุ้มกันไม่แข็งแรงเท่าปกติ |
| กาแฟ | ดื่มกาแฟแก้วขนาดกลางทั่วไปได้วันละ 1 แก้ว ไม่เป็นอันตราย (เพราะปกติขนาดแก้วกลางจะมีคาเฟอีนอยู่ 60-150 มก.) | •หากคุณแม่ได้รับปริมาณคาเฟอีนไม่เกิน 200 มก.ต่อวัน จะไม่ส่งผลกระทบถึงการแท้งหรือคลอดก่อนกำหนด •สำหรับคุณแม่ที่มีปัญหาความดันโลหิตสูงหรือธัยรอยด์เป็นพิษ ต้องระวังมากเป็นพิเศษ เพราะคาเฟอีนมีฤทธิ์เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจและความดันโลหิต |
| ชา | ดื่มได้ 1 แก้วต่อหนึ่งวัน (สำหรับชาหนึ่งแก้วจะมีคาเฟอีนราว 40-60 มก.) | •ควบคุมปริมาณคาเฟอีนที่ได้รับต่อวันอย่าให้เกิน 200 มก. •ชาสมุนไพร แม้จะไม่มีคาเฟอีนแต่ต้องระวังเป็นพิเศษ เพราะสมุนไพรหลายชนิดยังไม่มีการศึกษาความปลอดภัยในคนตั้งครรภ์ยกเว้น ชาเปปเปอร์มินต์ และชาขิง ซึ่งช่วยบรรเทาอาการแพ้ท้อง และจัดว่าปลอดภัย |
| ไวน์ | ไม่ควรดื่ม | การดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ทุกประเภทเป็นปริมาณมาก หรือบ่อยครั้งในขณะตั้งครรภ์เป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในไตรมาสแรก แต่หากคุณแม่ที่ตั้งครรภ์ในไตรมาสที่สองหรือสาม (อายุครรภ์ 4-9 เดือน) ไปงานสังสรรค์และอยากจะดื่มไวน์แก้วเล็ก ๆ สักหนึ่งแก้วเท่านั้น ไม่มีการศึกษาที่พบว่า ไวน์หนึ่งแก้วจะเป็นอันตรายต่อลูกน้อยในครรภ์ อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีข้อมูลว่าปริมาณแอลกอฮอล์ที่ปลอดภัยสำหรับหญิงตั้งครรภ์คือเท่าใด จึงแนะนำให้เลี่ยงการดื่มเป็นประจำ และดื่มเพียงเล็กน้อย เมื่อจำเป็นจริง ๆ เท่านั้น |
| ส้มตำปลาร้าปูดอง | •รับประทานน้อยแค่พอให้หายอยาก •เลือกซื้อจากร้านสะอาดปลอดผงชูรส ไม่ใส่ปลาร้าและปูดอง หรือทำให้สุกก่อน | ส้มตำนั้นจัดว่าปลอดภัยและมีประโยชน์สำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ แต่สำหรับปลาร้าและปูดองมีโอกาสปนเปื้อนทั้งเชื้อพยาธิและแบคทีเรียสูง เสี่ยงติดเชื้ออาหารเป็นพิษ จึงไม่แนะนำให้คุณแม่รับประทาน นอกจากนี้ยังมีเกลือสูง ทำให้คุณแม่ตั้งครรภ์บวมมากขึ้นอีกด้วย |
| ผลไม้ดอง | ไม่ควรกิน | มักมีสารกันบูด สารบอแรกซ์ และเกลือสูง คุณแม่ตั้งครรภ์จึงควรเลี่ยงเป็นอย่างยิ่ง หากอยากรับประทานอะไรเปรี้ยว ๆ แนะนำให้รับประทานเป็นผลไม้สดรสเปรี้ยว เช่น กีวี มะเฟือง แอปเปิ้ลเขียว แทน แต่ต้องเลือกที่ล้างสะอาดแล้ว เพื่อป้องกันอาหารเป็นพิษ |
| น้ำอัดลม | ไม่ควรดื่ม | •ในน้ำอัดลมหนึ่งกระป๋องจะมีคาเฟอีนอยู่ 32-42 มก. ถ้าคุณแม่ดื่มทั้งน้ำอัดลม ชา กาแฟ ก็จะยิ่งมีการสะสมของคาเฟอีนจนอาจเกินเกณฑ์ได้ •ปริมาณน้ำตาลและแคลอรี อาจส่งผลให้คุณแม่น้ำหนักขึ้นเกินเกณฑ์ ไม่ดีต่อทั้งสุขภาพของคุณแม่และคุณลูก •ส่วนน้ำอัดลมประเภทไดเอต ซึ่งใช้สารให้ความหวานแทนน้ำตาล ก็มีการศึกษาที่ตีพิมพ์ใน American Journal of Clinical Nutrition พบว่า การดื่มน้ำอัดลมแบบไดเอตอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนดได้ คุณแม่ตั้งครรภ์จึงควรเลี่ยงเช่นกัน |
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
Vol.18 No.210 เมษายน 2556
