ฮอร์โมนแม่ไม่สมดุลลูกคลอดก่อนกำหนดได้ (รักลูก)
เรื่อง : ก้านแก้ว
การเปลี่ยนแปลงของร่างกายและอาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นขณะตั้งครรภ์มาจากฮอร์โมนที่ควบคุมการทำงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกายเกิดการแปรปรวน อยู่ในภาวะไม่สมดุล ซึ่งเป็นสาเหตุให้ลูกน้อยคลอดก่อนกำหนดได้นะคะ
คลอดก่อนกำหนดเพราะฮอร์โมนแปรปรวน
ในระยะใกล้คลอดของคุณแม่ตั้งครรภ์ จะมีฮอร์โมนหลายตัวจากหลายส่วนในร่างกายเกิดการปฏิสัมพันธ์กัน โดยฮอร์โมนหลัก ๆ ที่สำคัญคือ เอสโตรเจนกับโปรเจสเตอโรนที่ทำงานร่วมกัน เพื่อเตรียมเยื่อบุโพรงมดลูกให้เหมาะสมต่อการฝังตัวของไข่ เมื่อฮอร์โมนทั้ง 2 ตัวมีอัตราส่วนที่เปลี่ยนแปลงไปก็จะกระตุ้นให้เกิดการเจ็บท้องคลอดได้
ไม่เพียงแค่ฮอร์โมนในร่างกาย คุณแม่ที่มีการลดและเพิ่มระดับเท่านั้น แต่ยังมีปัจจัยด้านอื่น ๆ ที่มีส่วนเกี่ยวข้องให้คลอดก่อนกำหนดด้วยค่ะ
ฮอร์โมนจากตัวเด็ก โดยเด็กจะสร้างฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง แล้วไปกระตุ้นต่อมหมวกไตและส่งสัญญาณไปยังรกซึ่งเชื่อมต่อกับมดลูกของคุณแม่ ทำให้คลอดก่อนกำหนดได้ฮอร์โมนจากความเครียด คุณแม่ตั้งครรภ์ ที่เครียด จะมีการหลั่งฮอร์โมน CRH (corticotrophin-releasing hormone) สูงขึ้น CRH เป็นฮอร์โมนที่ช่วยในการบีบรัดตัวของมดลูก เมื่อมีฮอร์โมนตัวนี้สูงขึ้น มดลูกก็จะยิ่งบีบเกร็งตัวจนเกิดการคลอดได้ค่ะปัญหาสุขภาพของคุณแม่ เช่น มีภาวะเบาหวาน ความดันโลหิตสูงก็ส่งผลให้คลอดก่อนกำหนดได้เช่นกันปัจจัยแวดล้อมอื่น ๆ อาทิ ตั้งครรภ์แฝด ถุงน้ำคร่ำแตก รกเกาะต่ำ และพันธุกรรม ปัจจัยเหล่านี้ล้วนส่งผลให้คลอดก่อนกำหนดได้ทั้งสิ้น ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นปัจจัยที่ไปกระตุ้นให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในร่างกาย ส่งผลให้ฮอร์โมนเกี่ยวกับการคลอด ถูกกระตุ้นให้ทำงานก่อนเวลาที่ควรจะเป็น ผลก็คือเด็กคลอดก่อนกำหนด ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่าเด็กที่คลอดออกมามักจะมีน้ำหนักน้อย ระบบการทำงานของปอดและหัวใจ ยังพัฒนาไม่สมบูรณ์ นอกจากนี้ยังส่งผลต่อการเจริญเติบโตและปัญหาสุขภาพที่จะเกิดขึ้นตามมาได้ในอนาคตค่ะ
การปรับฮอร์โมนให้สมดุล
แม้ว่าระดับฮอร์โมนตอนตั้งครรภ์ของคุณแม่ตั้งครรภ์แต่ละคนจะมีไม่เท่ากัน รวมทั้งฮอร์โมนที่ไม่สมดุลอาจเกิดจากปัญหาการตั้งครรภ์ ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่คุณแม่ก็สามารถปรับฮอร์โมนให้สมดุลได้ เพื่อประคับประคองให้ลูกน้อยไม่คลอดก่อนกำหนดค่ะ
1.ดูแลสุขภาพอยู่เสมอ ทั้งการกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ พักผ่อนให้เพียงพอ และเมื่อสังเกตตัวเองว่ามีปัญหาการตั้งครรภ์ก็ควรรีบปรึกษาคุณหมอ 2.แก้อาการปวดเมื่อยจากฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนที่เพิ่มขึ้น ด้วยการแช่น้ำอุ่นหรือนวดเบา ๆ ด้วยน้ำมันธรรมชาติ จะช่วยลดอาการได้ค่ะ 3.ผ่อนคลายจากเรื่องกังวลใจ คุณแม่ตั้งครรภ์ ที่มีเรื่องกังวลหรือต้องคิดกับเรื่องเดิม ๆ ซ้ำไปซ้ำมา อาจทำให้เกิดความเครียดได้ ควรผ่อนคลายตัวเองด้วยการหากิจกรรมอื่นทำเพื่อพักจากเรื่องนั้นชั่วคราว หรือฟังเพลงบรรเลงในจังหวะเบา ๆ ก็เป็นวิธีคลายเครียดที่ได้ผลค่ะ 4.ดูแลอุ้งเชิงกราน ด้วยการลดการเกิดโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ ด้วยการดื่มน้ำวันละ 6-8 แก้ว ไม่กลั้นปัสสาวะ เพราะอวัยวะบริเวณนี้อยู่ใกล้กับช่องคลอดและมดลูก หากเกิดการอักเสบติดเชื้อร่างกายจะพยายามขับเชื้อโรคออกมาด้วยการบีบรัดตัวของมดลูก ทำให้ลูกน้อยคลอดก่อนกำหนดได้ 5.ร่วมมือกับคุณหมอ ในกรณีที่คุณหมอวินิจฉัยว่าเป็นการตั้งครรภ์ที่เสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด คุณหมออาจแนะนำให้กินฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนเสริมเข้าไป หรือเมื่ออายุครรภ์ 4-5 เดือน จะมีการวัดปากมดลูก ถ้าหดสั้นลงเกิน 2.5 เซนติเมตร มีความเสี่ยงจะคลอดก่อนกำหนดได้รวมทั้งเทคโนโลยีทางการแพทย์ยังสามารถตรวจสารฟิต้าไฟโบแนคติน ที่จะหลั่งออกมาจากช่องคลอด ที่เกิดจากการหลุดลอกของชั้นเยื่อบุโพรงมดลูก ถ้าพบว่ามีสารนี้ก็จะมีโอกาสคลอดก่อนกำหนด เพื่อคุณแม่จะได้เตรียมกินยายับยั้งการบีบตัวของมดลูกต่อไป
เพื่อให้ลูกน้อยมีพัฒนาการที่สมบูรณ์ตั้งแต่ในครรภ์ คุณแม่ควรดูแลสุขภาพและปรับฮอร์โมนให้สมดุล เพื่อป้องกันการคลอดก่อนกำหนดค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
ปีที่ 30 ฉบับที่ 357 ตุลาคม 2555
