อยู่ไฟ 5 ชาติกับแม่เอเชีย (modernmom)
เรื่อง : พรดี จันทรเวชชสมาน
ทุก ๆ ชาติมีจุดประสงค์ตรงกัน ก็คือ การดูแลให้แม่ตัวอุ่นเข้าไว้ เชื่อว่า หลังคลอดร่างกายของแม่จะเย็น เพราะเสียสมดุล ตรงกับความรู้ทางการแพทย์แผนใหม่ ที่อธิบายว่า การเสียเลือดมากจะทำให้รู้สึกหนาวได้ แม้อยู่ในอากาศร้อน นอกจากนี้ ยังต้องการลดความเจ็บปวด ปวดเมื่อย และช่วยฟื้นฟูสภาพร่างกายแม่ให้แข็งแรงเป็นปกติเร็วขึ้น และไม่มีปัญหาสุขภาพเมื่ออายุมาก
ญี่ปุ่นหลังคลอด 1 วัน คุณแม่ต้องให้นมลูกทันที เพื่อให้แม่ฟื้นตัวเร็ว คุณแม่ญี่ปุ่นที่ปฏิบัติตามธรรมเนียมอย่างเคร่งครัด จะไม่อาบน้ำสระผมเลยเป็นเวลา 1 เดือน ยังดีใช้ฟองน้ำขัดตัวแทนได้ มีการบดขิงขัดผิวเพื่อบำบัดรักษา แม่ต้องพักผ่อนมาก ๆ สมาชิกในครอบครัวจะช่วยดูแลและทำหน้าที่แทน คุณพ่อจะช่วยคุณแม่เลี้ยงลูกด้วย ถึงแม้จะเป็นคนหาเลี้ยงครอบครัวเป็นหลัก งานนี้ต้องช่วยคุณแม่อีกแรงหนึ่ง ถ้ามีพยาบาลผดุงครรภ์ดูแล จะอยู่กับแม่หลายชั่วโมงหลังคลอด และมาเยี่ยมบ้านทุกวันอย่างน้อย 1 สัปดาห์ หลังจากนั้นหลายเดือนก็คอยหมั่นมาเยี่ยมดูอาการ
Do : เมนูอาหารคุณแม่ญี่ปุ่นน่าอร่อยมาก ได้กินซุปร้อน ๆ อร่อย ๆ อย่างซุปปลาคาร์พกับโมจิ เพื่อกระตุ้นน้ำนม ซุปมิโสะ เพื่อช่วยบำรุงสุขภาพ ต้องกินผักโขม และผักสีเขียวช่วยป้องกันเลือดอุดตัน
Don\'t : ห้ามแม่ลูกออกนอกบ้าน 2-4 สัปดาห์ บางท้องถิ่นแม่ต้องอยู่บ้าน 2 เดือน ระหว่างอยู่บ้านถือเป็นเวลาเรียนรู้การดูแลลูกน้อย
เกาหลีคุณแม่ชาวเกาหลี ดูเหมือนจะสบายมาก ไม่ต้องทำอะไรเลย 21 วัน นอกจากกินกับนอนเท่านั้น แต่ก็ต้องทนรำคาญตัวเพราะไม่ได้อาบน้ำสระผมร่วมเดือน มีความเชื่อว่า แม่อาบน้ำ ลูกจะป่วย แต่ยอมให้อาบน้ำฝักบัวได้ในวันออกจากโรงพยาบาล และต้องทำร่างกายให้อบอุ่นเข้าไว้ ใส่เสื้อแขนยาวกับกางเกงหลายชั้น ห่มผ้าหลายชั้น
Do : แม่จะต้องกินแต่ของร้อน เช่น ชาร้อน และซุปสาหร่ายไป 4 สัปดาห์ เพื่อขจัดพิษและทำความสะอาดร่างกาย คุณแม่เกาหลีต้องห่อตัวนั่งบนพื้นที่ให้ความร้อนคล้ายกับคุณแม่ไทยนอนอยู่ไฟ
Don\'t : ห้ามเปิดหน้าต่างให้ลมเข้าห้อง ห้ามโดนลมเย็น ห้ามถูกน้ำเย็น ห้ามกินแอปเปิ้ล ห้ามถือของหนัก ห้ามยืนเป็นเวลานาน ๆ ห้ามซักผ้าด้วยมือ ห้ามดูทีวีหรืออ่านหนังสือพิมพ์นาน ๆ อากาศอุ่นอย่างไรก็ห้ามออกนอกบ้าน 100 วัน ยกเว้นออกไปหาคุณหมอ
อินเดียคุณแม่คนใหม่ต้องอยู่ในข้อกำหนดหลังคลอดประมาณ 40-60 วัน ตามความเชื่อ แม่จะได้รับการนวด Maalish ซึ่งเป็นการนวดทั้งตัววันละ 1 ครั้ง เพื่อคลายความอ่อนล้า และช่วยให้เลือดไหลเวียนดี ถ้าผ่าคลอดจะนวดเฉพาะขา แขน ไหล่ และศีรษะ
Do : อาหารที่คุณแม่ชาวอินเดียต้องกินเพื่อให้ร่างกายอบอุ่นคือ น้ำเต้า ซึ่งเชื่อว่าช่วยเพิ่มน้ำนม กินใบพลูหลังอาหารทุกมื้อช่วยย่อย กินเนยที่เรียกว่า hee เชื่อว่าเพื่อเรียกพลังคืนมาและช่วยสร้างกล้ามเนื้อ ดื่มนมอัลมอนด์ ดื่มนมกระเทียม น้ำยี่หร่า ชาผักชีลาว น้ำข้าวบาร์เล่ย์และยี่หร่า น้ำโหระพา น้ำขมิ้นที่ทำใหม่ เพื่อเพิ่มน้ำนม และแนะนำให้กินพริกไทยดำแทน อาหารที่เชื่อว่ากินแล้วมีลมในท้องมากอย่างหัวหอม และขนุนต้องงดหมด
Don\'t : งดอาหารที่เชื่อว่าจะทำให้ร่างกายเย็น เช่น ผลไม้ น้ำผลไม้ และน้ำอัดลม พวกพริกเขียวหรือพริกแดงย่อยยาก คุณแม่ชาวอินเดียบอกต่อกันมาว่า ถ้าเชื่อตามคำแนะนำและข้อห้ามเหล่านี้ จะช่วยให้ไม่มีปัญหาหาปวดข้อ ปวดศีรษะ หรือปวดเมื่อยตัวเมื่ออายุมากขึ้น
มาเลเซียหลังคลอดช่วงเวลา 53 วัน คุณแม่ต้องจำกัดอาหารการกิน จำกัดการติดต่อกับผู้คน กินน้ำน้อย ๆ เชื่อว่า การดื่มน้ำมากทำให้ท้องยุบช้า การดูแลแม่หลังคลอดมีทั้งการนวด ประคบร้อน รัดหน้าท้อง กินและใช้สมุนไพรปรับชีวิตประจำวัน กินอาหารร้อน ใช้สมุนไพรจามู และให้แม่อยู่อย่างสงบ
Do : กินอาหารสมุนไพรต่าง ๆ เช่น ขิง อาหารไม่มีไขมันจะได้ไม่อ้วน กินขมิ้น หรือน้ำขมิ้นเพื่อให้ท้องยุบลง กินน้ำสมุนไพร Jamu เพิ่มพลัง ทำให้ร่างกายอบอุ่น ขจัดพิษและช่วยดูแลกระเพาะปัสสาวะ
แม่ต้องนวด 10 ครั้ง เพื่อให้เลือดไหลเวียน ท้องไม่หย่อนยาน ทำให้หลอดเลือดแข็งแรง กำจัดไขมัน มีการนวดหน้าอกช่วยให้มีน้ำนมเพิ่มด้วย นอกจากนี้ยังมีการใช้ผ้ารัดหน้าท้อง ช่วยให้หน้าท้องคืนสภาพเดิม มีการประคบร้อนด้วยสมุนไพรอย่าง ตะไคร้ ใบเตย และข่า ช่วยขับพิษจากร่างกาย
อาบน้ำสมุนไพรเพื่อเสริมพลัง ขับลม ขจัดกลิ่นน้ำคาวปลา และช่วยให้ฟื้นจากความเจ็บปวด ล้างทำความสะอาด กระชับช่องคลอด มีการใช้น้ำมันทาหน้าท้อง ขา และร่างกายที่รู้สึกอ่อนล้า เชื่อว่าช่วยขับลม ลดความเจ็บปวด และดูแลผิว มีการขัดผิวด้วยไม้จันทน์ ขมิ้นถั่ว และส่วนผสมอื่นเพื่อช่วยให้ผิวนุ่มด้วย
Don\'t : ไม่กินอาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส ห้ามกินของเย็น สำหรับข้อห้ามบางอย่างที่เคร่งครัดตามความเชื่อมาก ๆ อาจทำให้คุณแม่เครียด ส่งผลให้น้ำนมน้อย รวมถึงการให้ดื่มน้ำน้อย ๆ งดอาหาร เช่น ผักผลไม้อาจทำให้ขาดน้ำและสารอาหารได้ ซึ่งข้อเท็จจริงเหล่านี้ บรรดาคุณแม่คนใหม่จำนวนไม่น้อยที่ไม่สนใจปฏิบัติเลย แต่ขณะเดียวกัน ภูมิปัญญาโบราณยังมีเรื่องดี ๆ ต่อสุขภาพกับแม่อยู่บ้าง ทางที่ดี เราจึงควรเลือกประนีประนอมกับบางสิ่งบางอย่างที่ไม่ขัดกับวิถีชีวิตของแม่จนเกินไป เพื่อให้ภูมิปัญญาโบราณกับชีวิตสมัยใหม่ เดินเคียงข้างไปด้วยกันได้ค่ะ
จีนหนึ่งเดือนหลังคลอด แม่สามีชาวจีนจะเป็นผู้ดูแลลูกสะใภ้ให้สวมหมวกให้ศีรษะอุ่น ใส่เสื้อผ้า และห่มผ้าห่มหนา ๆ หลายชั้น จะร้อนแค่ไหน มือและเท้าห้ามออกนอกผ้าห่ม ห้ามสระผม ห้ามอาบน้ำ ห้ามล้างมือล้างเท้า ใช้การเช็ดตัวด้วยน้ำร้อน แอลกอฮอล์ และเกลือแทนใช้น้ำอุ่นจัด ๆ แปรงฟัน และล้างหน้า
คุณแม่จีนอึดอัดกับข้อห้ามร้อยแปด ทั้งห้ามเปิดแอร์ พัดลม หรือหน้าต่าง ต้องอยู่บนเตียงตลอด 1 เดือนหรือ 45 วัน เชื่อว่าถ้าไม่ทำอาจมีปัญหากะบังลมหย่อน คุณแม่ที่ผ่าตัดคลอดไม่ต้องลุกเดินไปไหนนอกจากไปห้องน้ำเท่านั้น ห้ามแม่กินข้าวร่วมกับสมาชิกคนอื่นในบ้าน ต้องใช้ผ้าแถบยาว 10 กว่าเมตร พันหน้าท้องเพื่อให้ท้องแบนราบเร็ว ๆ ห้ามอ่านหนังสือ ดูโทรทัศน์ ห้ามมีเพศสัมพันธ์
Do : ดื่มน้ำน้อยแต่ให้กินน้ำซุปเป็นหลัก กินอาหารรสร้อน เช่น ขิง กระเทียม โสม แครอท เห็ด เห็ดแห้ง เนื้อแกะ หมู เป็ด ไก่ ไวท์ วิสกี้ น้ำมันงา พุทราจีน ให้ดื่มเหล้าวันละ 3 ครั้ง เพื่อให้เลือดไหลเวียนดี และยังให้กินปลา หนังปลา เพื่อช่วยให้แผลหายเร็วด้วย
Don\'t : ห้ามกินของเย็น ของเปรี้ยว ผัก ผลไม้ ห้ามดื่มน้ำมาก ให้เลี่ยงแตงกวา ถั่ว เซเลอรี่ ขึ้นฉ่าย มะเขือ กะหล่ำปลี มะเขือเทศ แตงโม ลูกแพร์ กีวี แอปเปิล สับปะรด และชาสมุนไพร ฯลฯ บางท้องถิ่นห้ามดื่มชาเพราะทำให้ลูกร้อง
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
Vol.17 No.200 มิถุนายน 2555
