ปรับสมดุลหลังคลอดด้วย Holistic (modernmom)
โดย: ชุติมา
หลังคลอดร่างกายของผู้หญิงจะมีการเปลี่ยนแปลงมากมาย ทั้งทางร่างกาย จิตใจ และฮอร์โมน จึงทำให้คนเป็นแม่เสียสมดุล ซึ่งการรับมือเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นเกิดจากธรรมชาตินี้ ก็ควรใช้ธรรมชาติในการปรับคืนความสมดุลค่ะ
ความเปลี่ยนแปลงแม่หลังคลอด
การเปลี่ยนแปลงของคุณแม่หลังคลอดมีหลายระดับ ตั้งแต่การเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย เช่น ไขมันที่สะสมมา 9 เดือน หน้าอกที่อึ๋มขึ้น หรือฮอร์โมนที่ปรับเปลี่ยน และอารมณ์ที่เปลี่ยน ก็จะทำให้ผู้หญิงร้องไห้ง่ายและอ่อนไหว รู้สึกไม่อยากออกไปไหนและขี้ลืม
แน่นอนว่าตัวของคุณแม่จะมีการเปลี่ยนแปลงที่มากที่สุด เวลาลูกอยู่ในท้อง 9 เดือนแม่จะสะสมสิ่งต่าง ๆ ไว้ในมดลูกเพื่อให้ลูกใช้ แต่พอคลอดลูกออกมาสิ่งต่าง ๆ เหล่านั้นยังหลงเหลืออยู่ข้างใน เพราะฉะนั้นคุณแม่ต้องพยายามทำให้มดลูกสะอาดก่อน ซึ่งเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด
ธรรมชาติพยายามที่จะช่วยคุณแม่ โดยการขับของเสียออกจากร่างกายในช่วง 30-40 วันหลังคลอด เพื่อช่วยทำความสะอาด เพราะว่ามดลูกถือเป็นศูนย์กลาง ที่จะทำให้ร่างกายผู้หญิงแข็งแรงขึ้นหลังคลอด ถ้ามดลูกสะอาดก็จะไม่มีสารพิษตกค้าง ร่างกายก็จะแข็งแรงง่ายขึ้นและดีขึ้น
ปรับสมดุลตามหลัก Holistic
เรื่องการปรับสมดุลหลังคลอดจะแบ่งเป็น 3 หัวข้อใหญ่ คือ Diet อาหารการกินของคุณแม่หลังคลอด Lifestyle เรื่องการใช้ชีวิตทั่ว ๆ ไป และ Body Work ดูแลรูปร่างให้แม่คนใหม่
1. Diet เรื่องของการเลือกกิน คุณแม่หลังคลอดต้องไม่กินของเย็น ของในตู้เย็น อาหารแช่แข็ง มันฝรั่ง ขนม หรือเครื่องดื่มบางอย่าง เช่น น้ำอัดลม แอลกอฮอล์ ไวน์ไม่ควรจะดื่มเด็ดขาด โดยเฉพาะช่วง 40 วันหลังคลอด เพราะเป็นช่วงที่ร่างกายของคุณแม่เริ่มผลิตน้ำนมให้ลูก ถ้ากินหรือดื่มของเหล่านี้เข้าไปจะทำให้น้ำนมคุณแม่คุณภาพไม่ค่อยดี
อาหารที่ทางอายุรเวชแนะนำให้คุณแม่หลังคลอดกินหรือดื่ม ก็มักจะเป็นอาหารอุ่น เพราะความอุ่นจะทำให้น้ำนมไหลเยอะ ไม่บล็อกกระบวนการสร้างน้ำนม นอกจากนั้นก็แนะนำอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต ไดเอตโปรตีน มีไขมันบ้างเล็กน้อย ซึ่งควรเลือกเป็นไขมันที่ย่อยได้ง่าย เช่น ข้าวต้มไก่ เพราะเนื้อไก่จะมีไขมันตามธรรมชาติอยู่แล้ว แล้วก็ใส่สมุนไพรเข้าไป สมุนไพรนี่สำคัญมากที่สุด เพราะจะช่วยร่างกายเราขับของเสียออกจากร่างกายก็คือ ขิง ใบกะเพรา ตะไคร้ กระชาย พริกไทยดำ ใบมะกรูด หรือสมุนไพรของอินเดียเช่น มีเฟนอลกับคาร์เนมอม เม็ดคิลมิ้นซีด และขมิ้นด้วย
2. Lifestyle ถือเป็นพื้นฐานของการใช้ชีวิตประจำวันต่าง ๆ ค่ะ ร่างกายคุณแม่หลังคลอด 40 วัน ดูภายนอก 40 วัน อาจจะดูแข็งแรงดี แต่ว่าภายในแล้วยังไม่แข็งแรง ร่างกายยังคงจำช่วงที่เวลาที่คลอดลูกซึ่งใช้พลังมาก ๆ ได้ กว่าจะใช้เวลาปรับเข้าที่ก็ใช้เวลาประมาณ 6 เดือน เพราะฉะนั้นการใช้ชีวิตช่วงนี้ก็ควรเบา ๆ ถ้าทำงานหรือใช้ร่างกายหนัก ๆ มาก ๆ กล้ามเนื้อต่าง ๆ อาจจะฉีกขาดง่าย
ถ้าอยากออกกำลังกายบ้างก็สามารถทำได้ ให้เป็นแบบทีละเล็กละน้อย หลังจาก 30 วันก็เริ่มเดิน ไม่ใช่นั่งนิ่ง ๆ ตลอด และก็แนะนำ โยคะ กับเบลลาเต้ เพราะจะทำให้คุณแม่ผ่อนคลาย และร่างกายกระชับด้วย แต่อย่าเพิ่งเต้นแอโรบิก หรือจ้อกกิ้งแรง ๆ การออกกำลังกายอย่างเต็มที่ควรเริ่มหลังจาก 6 เดือน รอให้ร่างกายแข็งแรงเต็มที่ก่อน
ส่วนเรื่องปาร์ตี้ตามสไตล์คุณแม่สมัยใหม่ อย่าเพิ่งไปเฮฮามาก ๆ ช่วงนี้อยู่บ้านดีกว่าค่ะ สังเกตสิคะว่า ถ้าออกไปปาร์ตี้เวลากลับมาถึงบ้านจะบอกว่า โอย...เวียนหัว ไม่ไหว วิงเวียน ฯลฯ นี่เป็นเรื่องปกติค่ะ เพราะว่าเรายังไม่แข็งแรงเต็มที่ ช่วงนี้ก็งดออกนอกบ้านชั่วคราวนะคะ
3. Body Work จะช่วยกระชับตัวคุณแม่ให้มีความร้อนเข้าไปในร่างกาย แล้วไล่สารพิษออกมา เป็นการดีท็อกซ์แบบหนึ่งค่ะ Body work ที่คนไทยแนะนำมาคือ นวดหม้อดิน ที่ใส่สมุนไพรหลากหลายชนิด โดยการทำประคบก่อนแล้วเอาหม้อดินมานวดอีกที เพื่อให้ความร้อนช่วงหน้าท้องมดลูก และก็ให้นั่งอยู่ไฟ
Treatment แบบนี้ถือว่ามันเป็นเรื่องทางวิทยาศาสตร์ช่วยได้จริง ไม่ควรจะมองข้ามนะคะ ที่แนะนำเพิ่มคือ หลังนวดตัวด้วยการนวดน้ำมันเสร็จควรเอาผ้า cotton นิ่ม ๆ 6 ฟุตก็ได้ มาพันหน้าท้อง พันดี ๆ แน่น ๆ ไว้สักชั่วโมงสองชั่วโมง เพราะเมื่อนวดเสร็จไขมันที่สะสมอยู่ข้างในจะเริ่มออกมา และช่วงหลังคลอดเสร็จมันจะมีลมเยอะมาก เมื่อสะสมไขมันมาก ๆ ก็จะไปอยู่ที่ช่องว่าง ๆ นั้นทำให้คุณแม่หลังคลอดมีหน้าท้องและไม่ยุบ แต่ถ้าพันไว้จะช่วยลดไขมันสะสมหน้าท้องได้ค่ะ
ด้วยเทคนิคง่าย ๆ เหล่านี้ คงไม่ใช่เรื่องยากเกินไปที่คุณแม่จะทำหรือปรับตัวค่ะ แม้ว่าอาจจะขัดกับวิถีชีวิตปกติของ Working Mom บ้าง แต่ก็เชื่อว่าทุกคนจะสามารถนำเอาหลักการจัดสมดุลด้วย Holistic ไปปรับและใช้ได้แน่นอนค่ะ
กำลังใจ เรื่องสำคัญ
เรื่องของ Emotional Care ถือเป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามไป อยากให้คิดว่าคุณแม่คนใหม่ก็ต้องการแม่หรือผู้ช่วยด้วย ไม่ว่าจะเป็นสามี แม่สามี แม่ของตัวเอง หรือว่าใครก็ตามที่อยู่บ้านด้วยควรให้กำลังใจ เพราะความอบอุ่นใจนี้เป็น Keyword สำคัญที่ต้องจำให้ได้เวลาดูแลตัวเอง
เวลาที่คุณแม่ได้รับการสนับสนุนดูแลจากครอบครัว หรือมีความสุข จะส่งผลให้ฮอร์โมนอ๊อกซิโตซิน ฮอร์โมนที่ดีที่สุดทำให้ร่างกายคุณแม่กลับมาแข็งแรงได้เร็วขึ้น น้ำนมจะเยอะขึ้น ลูกก็จะแข็งแรงขึ้น เวลาที่คุณแม่มีความสุขมันจะส่งผ่านไปที่ลูกหมดเลย ถ้าแม่มีความสุขลูกก็จะสุขภาพดี แม่เองก็จะเลี้ยงลูกได้ดีด้วย
ขอขอบคุณข้อมูลจาก