แก้วต่อไป เลือกนมแบบไหนดีนะ (Mother&Care)
เรื่อง : แม่ออมจัง
ดื่ม...ดื่ม...ดื่ม...เรามาดื่ม...ดื่มนมกับเถอะ...
พอพ้นช่วงวัยที่เจ้าหนูจอมซนต้องเปลี่ยนจากการหม่ำนมจากอาหารหลักมาเป็นเพียงอาหารเสริม คุณแม่หลายท่านมักมีคำถามขึ้นมาว่า แล้วจะเลือกนมแบบไหนมาให้ลูกหม่ำ ๆ ดีนะ
Nutrition ฉบับนี้จึงขออาสาพาคุณแม่มารู้จักกับนมประเภทต่าง ๆ เพื่อประกอบการตัดสินใจในการเลือกนมให้เหมาะกับเด็ก ๆ กันค่ะ
นมแม่รู้หรือไม่ว่าในน้ำนมแม่ยังคงมีสารอาหาร สารภูมิคุ้มกันโรคต่าง ๆ และสารที่ช่วยพัฒนาสมองอยู่อย่างครบถ้วน แม้เมื่อเด็ก ๆ เข้าขวบปีที่สอง ด้วยเหตุนี้ จึงเป็นการดีอย่างมากหากคุณแม่จะยังคงให้เด็ก ๆ ได้ดื่มนมแม่นานที่สุดเท่าที่จะสามารถทำได้ เพราะไม่เพียงแต่จะช่วยป้องกันโรค เสริมภูมิคุ้มกัน สร้างเสริมพัฒนาการและความอบอุ่นผูกพันระหว่างแม่กับลูกแล้ว การให้ลูกดื่มนมแม่ยังช่วยประหยัดเงินในกระเป๋าได้อีกเยอะเลยทีเดียว
นมผงดัดแปลงสำหรับทารก (Infant formula)เป็นนมผงดัดแปลงจากนมวัวหรือนมแพะให้มีส่วนประกอบและสารอาหารต่าง ๆ ใกล้เคียงนมแม่มากที่สุด เหมาะสำหรับทารกแรกเกิดจนถึงอายุ 1 ปี มีวางจำหน่าย 2 ชนิด คือ ชนิดปกติ ที่มีการปรับปรุงสารอาหารพื้นฐานที่จำเป็นสำหรับทารกให้เป็นไปตามที่กำหนดไว้ในมาตรฐานอาหารระหว่างประเทศ (Codex) และชนิดพิเศษ ที่จะมีการเติมสารอาหารมากกว่าชนิดปกติเพื่อเลียนแบบให้ใกล้เคียงนมแม่มากที่สุด เช่น เติมทอรีน, ลูทีน, ใยอาหาร, DHA, ARA เป็นต้น ซึ่งนมชนิดพิเศษนี้จะมีราคาสูงกว่าชนิดปกติอยู่พอสมควร
นมผงดัดแปลงสูตรต่อเนื่อง (Follow-up formula)นมผงประเภทนี้ถูกดัดแปลงมาจากนมวัวหรือนมแพะเช่นเดียวกับนมผงดัดแปลงสำหรับทารก แต่จะดัดแปลงไม่มากเท่า ดังนั้นปริมาณสารอาหารที่เด็ก ๆ จะได้รับจึงอยู่ระหว่างนมผงสูตรดัดแปลงสำหรับทารก กับนมวัวหรือนมแพะสด เหมาะสำหรับทารกตั้งแต่อายุ 6 เดือนขึ้นไปจนถึง 3 ปี นมผงประเภทนี้ถูกผลิตออกเป็น 2 ชนิดเช่นเดียวกับนมผงดัดแปลงสำหรับทารก คือ ชนิดปกติ และชนิดพิเศษ ส่วนคุณแม่จะเลือกสูตรไหนก็ขึ้นอยู่กับความพอใจและกำลังเงินที่มีในกระเป๋า
นมผงครบส่วน (Powered whole milk)เป็นการนำนมวัวหรือนมแพะสดมาผ่านกระบวนการทำให้น้ำระเหยออกด้วยวิธีต่าง ๆ จนเป็นผง และมีความขึ้นไม่เกินร้อยละ 5 บางผู้ผลิตอาจมีการเติมสารอาหาร วิตามินและแร่ธาตุต่าง ๆ เข้าไป เพื่อให้เป็นนมชนิดพิเศษ นมผงประเภทนี้เหมาะสำหรับใช้เลี้ยงเด็กอายุตั้งแต่ 1 ปี จะทำให้ไตทำงานหนัก และมีโอกาสแพ้โปรตีนนมวัวได้สูง เนื่องจากคุณค่าทางอาหารจากนมประเภทนี้จะเหมือนกับนมวัวและนมแพะสด
นมสดนมที่ได้มาจากนมวัว นมแพะ หรือนมสัตว์ชนิดอื่นโดยผ่านกระบวนการฆ่าเชื้อด้วยความร้อน และไม่ผ่านการแปรรูปหรือแต่งเติมใด ๆ โดยสามารถแบ่งเป็นประเภทต่าง ๆ ได้ดังนี้
นมพาสเจอไรซ์ คือ นมสดที่ผ่านกระบวนการฆ่าเชื้อด้วยความร้อนค่อนข้างต่ำ สามารถเก็บได้ประมาณ 3-7 วัน และควรเก็บในตู้เย็น หรือที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า 4 องศาเซลเซียส
นมสเตอริไลซ์ คือ นมที่ผ่านกระบวนการฆ่าเชื้อด้วยความร้อนไม่ต่ำกว่า 100 องศาเซลเซียส และใช้เวลาค่อนข้างนาน จึงทำให้นมประเภทนี้ อาจมีกลิ่นไหม้นิด ๆ มักบรรจุในกระป๋องสามารถเก็บรักษาได้ในอุณหภูมิห้องนานถึง 1 ปี ทั้งนี้ หากกระป๋องที่บรรจุมีสนิมหรือมีรอยบุบก็อาจส่งผลให้เก็บรักษาได้ไม่นาน
นม UHT คือ นมที่ใช้ความร้อนในการฆ่าเชื้อสูงมาก แต่ใช้เวลาเพียงไม่นาน จึงทำให้น้ำนมยังมีกลิ่นและรสชาติที่ดี อีกทั้งยังสามารถเก็บรักษาได้ในอุณหภูมิห้องนานถึง 6 เดือน
นมปรุงแต่งคือนมที่เพิ่มการแต่งกลิ่น สี และรสชาติให้หลากหลาย เช่น นมรสหวาน ช็อกโกแลต สตรอว์เบอร์รี กล้วย กาแฟ เป็นต้น มีปริมาณน้ำตาลและพลังงานค่อนข้างสูง สำหรับเด็ก ๆ แนะนำให้ดื่มนมรสจืดจะดีกว่า เพราะหากเริ่มด้วยนมรสหวานหรือนมปรุงแต่งรสอื่น ๆ แล้ว อาจส่งผลให้กลายเป็นเด็กติดหวาน รวมทั้งอาจทำให้เกิดการสะสมของน้ำตาลและไขมันในร่างกายมากเกินความต้องการได้
นมพร่องมันเนย/นมขาดมันเนยนมประเภทนี้ส่วนใหญ่จะออกมาในรูปแบบของนมจืด สำหรับนมพร่องมันเนยจะผ่านกระบวนการดึงไขมันออกไปบางส่วน ในขณะที่นมขาดมันเนย จะถูกแยกไขมันออกไปเกือบทั้งหมด นมทั้งสองประเภทนี้จะให้พลังงานต่ำ มีวิตามินและแร่ธาตุต่ำ โดยเฉพาะวิตามินที่ละลายในไขมัน อย่างวิตามินเอ ดี อี เค ก็จะหายไปด้วย ดังนั้นจึงเหมาะสมสำหรับผู้บริโภคที่มีน้ำหนักเกิน หรือไขมันสูง แต่ไม่เหมาะสำหรับเด็ก โดยเฉพาะเด็กที่มีอายุต่ำ 2 ปี
นมเปรี้ยวสามารถแยกได้เป็นนมเปรี้ยวแท้และนมเปรี้ยวเทียม
นมเปรี้ยวแท้ คือ นมสดที่ผ่านการพาสเจอไรซ์และหมักด้วยจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย จนกระทั่งนมเกิดรสเปรี้ยวและมีความเป็นกรดขึ้น คุณค่าทางอาหารอาจไม่เท่านมสด แต่จุลินทรีย์ที่เติมเข้าไปสามารถช่วยในเรื่องท้องผูก ท้องอืด และท้องเสียได้ ควรเก็บรักษาในตู้เย็น
นมเปรี้ยวเทียม คือ นมที่ผ่านการสเตอริไลซ์ฆ่าเชื้อทุกประเภท โดยมีการเติมกรดหรือน้ำผลไม้แทน ไม่มีการเติมเชื้อจุลินทรีย์ในการหมัก จึงทำให้ผู้บริโภคได้ปริมาณและคุณค่าทางโภชนาการจากนมสดได้ไม่เต็มที่เนื่องจากมีส่วนผสมจากน้ำตาลและน้ำผลไม้เพิ่มเข้ามา
นมถั่วเหลืองนมที่ทำมาจากถั่วเหลืองจะมีโปรตีนสูง แต่มีวิตามินและแร่ธาตุน้อยกว่า นมที่ได้จากสัตว์ โดยเฉพาะแคลเซียมบางประเภทอาจมีการเติมน้ำตาลและสารอาหารต่าง ๆ เพิ่มเข้าไป เป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับเด็ก ๆ รวมถึงเด็กที่แพ้โปรตีนนมวัว
ข้อควรรู้ก่อนเลือกนมให้ลูกรัก
เลือกนมที่เหมาะสำหรับช่วงอายุของลูก โดยอ่านจากฉลากข้างภาชนะให้ละเอียด รวมทั้งต้องมีตราประทับรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา การเริ่มให้นมผสม ควรเลือกซื้อกระป๋องเล็กก่อน เพราะหากซื้อกระป๋องใหญ่แล้วเปิดทิ้งไว้นานเกินไปอาจมีการปนเปื้อนเชื้อโรคในนมได้ หลีกเลี่ยงการใช้นมผงหรือนมสดที่มีการแต่งเติมและเพิ่มความหวานในรูปแบบต่าง ๆ เช่น เติมน้ำตาล น้ำผึ้ง ไขมัน ช็อกโกแลต เป็นต้น กรณีที่ลูกมีโรคหรือมีอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวาน แพ้ โปรตีน ฯลฯ คุณพ่อคุณแม่ควรปรึกษากับคุณหมอเพื่อขอคำแนะนำในการเลือกนมให้เหมาะกับลูกท้ายสุดนี้ แม้ว่านมจะเป็นแหล่งอาหารสำคัญชนิดหนึ่งสำหรับเด็ก ๆ แต่คุณพ่อคุณแม่ก็อย่าลืมว่าเด็กในช่วงวัยนี้ยังต้องการสารอาหารอื่น ๆ เพื่อมาพัฒนาและเสริมสร้างการเจริญเติบโตของร่างกายด้วยเช่นกัน ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่เด็ก ๆ ควรกินอาหารหลักให้พอเหมาะพอดีทั้งในเรื่องของปริมาณและคุณค่าทางโภชนาการ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
Vol.9 No.108 ธันวาคม 2556
