‘แม่จูน-น้องออร์ก้า’ สะดือติดเชื้อ...เรื่องจิ๋ว ๆ ที่ไม่ควรมองข้าม (modernmom)
เรื่อง : กษมา ศิลาชัย / เรียบเรียง : วันสุข / ภาพ : ธาร ธงไชย
สะดือเล็ก ๆ แต่ถือเป็นเรื่องใหญ่ ๆ ของเจ้าตัวเล็กวัยทารกนะคะ วันนี้ Modern Mom พามาเปิดประสบการณ์ของคุณแม่คนสวย "คุณแม่จูน-กษมา ศิลาชัย" ที่ลูกชายคนเล็กวัย 10 เดือน "น้องออร์ก้า นัครา ศิลาชัย" เพิ่งเข้าผ่าตัดด้วยอาการสะดือติดเชื้อไปเมื่อเดือนพฤษภาคม เรื่องราวทั้งหมดจะเป็นอย่างไร สาเหตุเกิดมาจากอะไร เรามาฟังจากปากของคุณแม่คนสวยกันเลยค่ะ
เช็ด-ดูแลปกติแต่ทำไมสะดืออักเสบออร์ก้าผ่าตัดสะดือติดเชื้อไปเมื่อเดือน พ.ค. ที่ผ่านมา ตอนแรกไม่รู้ว่าเขาจะเป็นแบบนี้ รู้แค่ว่าพอเด็กสะดือหลุดสัก 2 อาทิตย์ก็จะปกติ เราก็ทำความสะอาดเช็ดสะดือให้ตามปกติ แต่ออร์ก้าเขาก็จะมีอาการที่สะดือ ลักษณะมันจะเป่ง ๆ มีน้ำใส ๆ ในสะดือเหมือนลูกโป่งที่เราเอาใส่น้ำแล้วหมุนแน่น ๆ เจาะแล้วแตกได้อย่างงั้นเลย เขาเป็นแบบนี้อาทิตย์เว้นอาทิตย์เลยค่ะ แต่เราก็ยังคิดว่าโอ๊ยไม่เป็นอะไรหรอก ก็ไปหาหมอตามอาการปกติ คุณหมอก็ให้ยาแก้อักเสบมากิน กินหมดโดสเขาก็หาย แต่สักพักก็มาเป็นอีก เป็นอยู่อย่างงี้ 6 เดือน คืออากรแบบนี้ออร์ก้าเป็นตั้งแต่สะดือหลุดเลย แต่เราไม่ได้กังวลอะไรมากเพราะคิดว่าเราอยู่ในมือหมอแล้วไง คุณหมอท่านก็บอกว่าเป็นแค่นี้ไม่เป็นไร ก็รักษาไปตามปกติ แต่พอ 6 เดือนแล้วคุณหมอก็เริ่มสังเกตว่ามันต้องผิดปกติแล้ว เพราะอาการเรื้อรังไม่หายสักที คุณหมอก็เลยให้จูนลองไปหาหมอเฉพาะทางดี จูนก็เลยตัดสินใจไปหาหมอเฉพาะทางดู ปรากฏพอหมอเห็นแผลหมอก็บอกเลยว่าเป็นอาการ Urachal Remnant
พบที่มา...เส้นเลือดสะดือไม่ตายพอไปหาคุณหมอเฉพาะทาง จูนก็ถามคุณหมอว่ามันเกิดจากอะไรเราเช็ดสะดือลูกไม่สะอาดเหรอ เพราะปกติเขาจะต้องมีวิธีเช็ดสะดือเด็กทารก เอาแอลกอฮอล์อะไรเช็ดของเขาไป ซึ่งจูนก็ทำนะ เพราะกับออร์กัสลูกสาวคนโตจูนก็เช็ดอย่างงี้ปกติเขาก็ไม่ได้เป็นอะไร แต่จูนก็คุยกับพี่เปิ้ล (คุณพ่อเปิ้ล-นาคร ศิลาชัย) ตั้งแต่แรกแล้วล่ะว่าสะดือลูกเรามันต้องมีอะไรผิดปกติ แต่แค่เราไม่รู้ว่าอะไรที่มันผิดปกติ พอคุยกับคุณหมอท่านก็พูดศัพท์แพทย์เฉพาะของเขาแต่จูนจำไม่ได้ แต่มันเป็นประมาณว่าเวลาเด็กเขาตัดสายสะดือมันจะมีเส้นเลือดอยู่สามเส้นพอตัดปุ๊บมันจะสลายด้วยตัวของมันเอง แต่ออร์ก้าเนี่ย มันเหลือเส้นหนึ่งที่ไม่ตายมันก็ยังอยู่กับตัวเขา พออาบน้ำโดนน้ำปุ๊บ เจ้าเส้นนี้ก็จะเป็นหนองแล้วก็อักเสบ
ผ่าตัดสถานเดียว !!และจากที่จูนคุยกับคุณหมอ อาการนี้ต้องผ่าตัดอย่างเดียว รักษาตามอาการไปก็ไม่หาย คุณหมอบอกต้องผ่าตัดเลย เพราะจำเป็นต้องเอาเส้นเลือดที่ไม่สลายออก อาการนี้ไม่ได้เกี่ยวกับเราเช็ดสะดือมากไปหรือเช็ดไม่สะอาดเลยนะ ไม่ได้เกี่ยวกับการเลี้ยงดูลูกของเราด้วย เพราะเราก็เลี้ยงเหมือนคนแรกทุกอย่าง ตอนแรกพี่เปิ้ลเขาก็บอกนะว่าเฮ้ยมันเป็นข้อผิดพลาดของทางโรงพยาบาลหรือเปล่า ซึ่งก็ไม่ใช่ และไม่ได้เกิดจากความผิดพลาดของการตัดสะดือด้วย เพราะตัดก็ตัดปกติ คือเด็กทั่วไปปกติเส้นเลือดสามเส้นต้องสลายไปเอง แต่ออร์ก้านี่แหละไม่ชอบเหมือนใคร (หัวเราะ) ออร์ก้าจะมีเส้นที่มันไม่ยอมสลาย (หัวเราะ) เขาถึงกินยาแก้อักเสบแล้วไม่หายขาดไง ตอนกินยาก็ไปยับยั้งอาการได้ช่วงหนึ่ง แต่ไอ้เจ้าเส้นเลือดนั้นก็ยังอยู่ พอโดนน้ำก็กลับมาเป่งต่อ สุดท้ายพอพบว่าอาการของออร์ก้าเป็นอย่างงี้ก็เลยต้องไปผ่าตัดเอาเจ้าเส้นนี่ออก ผ่าตัดปุ๊บเส้นเลือดมันก็จะสลายแล้วหายไปของมันเอง
แม่จูนรับมือเจ้าตัวเล็กผ่าตัดตอนแรกที่คุณหมอบอกเราก็วาดภาพแค่ผ่าตัดเล็ก ๆ แต่ปรากฏผ่าตัดใหญ่ดมยาสลบเลยคร่า (ลากเสียง) โอ๊ยหัวใจจะวาย (หัวเราะ) ตอนนั้นลูกเราเขาก็แค่หกเดือนเองเขาก็ยังเล็ก พอรู้ว่าผ่าก็ช็อกอยู่แล้วล่ะ แต่ก็ต้องยอมให้ผ่าเพราะงั้นเดี๋ยวเขาก็ไม่หายมันจะเป็นเรื้อรัง คุณหมอก็บอกโรคนี้ไม่ใช่อะไรที่น่ากลัวอย่างที่คุณแม่วาดภาพ (หัวเราะ) จูนก็ถามคุณหมอว่าต้องผ่าขนาดไหนผ่ากี่เซนต์ เพราะว่าพี่เปิ้ลเขาก็กลัวว่าลูกเขาจะเป็นแผลเป็น ตอนแรกคุณหมอจะผ่าตรงก็เลยเปลี่ยนมาผ่าแนวสะดือละกัน จะได้เย็บตามขอบสะดือจะได้ไม่เป็นแผลเป็น พอลูกจะผ่าก็ยอมรับว่ากังวลแต่ก็ทำใจเพราะเขาผ่าก็จะได้หายขาด พี่เปิ้ลเองเขาก็ให้กำลังใจว่าเขาก็เคยผ่าตัดลักษณะนี้เหมือนกันไม่มีอะไรน่ากลัว คือพี่เปิ้ลนี่ชิวมาก แต่แม่กับยายกลัวมากจนจะเป็นลม (หัวเราะ) แต่จริง ๆ สิ่งที่จูนกลัวที่สุด คือหลังผ่า กลัวลูกระบม กลัวเขาเจ็บแผลร้องไห้ไม่ยอมกินนมค่ะ
น้องออร์ก้าหนูน้อยอดทนการผ่าตัดโอเคมากค่ะผ่านไปด้วยดี คือจูนเองเคยผ่านการผ่าตัดมาอยู่แล้วก็เข้าใจว่ามันต้องเจ็บต้องระบมหลังผ่า ลูกต้องงอแงไม่กินนม จูนทำใจเตรียมรับมือไว้แล้ว แต่พอจริง ๆ นะไม่เลย เขาเข้าห้องผ่าตัดตี 5 ผ่าเสร็จออกมา 7 โมงเช้า เขาไม่แสดงอาการเจ็บ ไม่งอแงอะไรเท่าไหร่ ตอนแรกเราก็เออสงสัยไม่เจ็บยังเบลอยาอยู่ ออกมาออร์ก้าก็ยังยิ้มเล่นของเขาไป จะเน้นเล่น ๆ หลับ ๆ เป็นอย่างงี้ประมาณ 2 วัน แต่หลังจากนั้นมีร้องอยู่แค่ 2 แอะเอง เราก็ดีจังลูกเราเป็นเด็กอดทนหรือไม่รู้เรื่องว่าอะไรคือเจ็บก็ไม่รู้นะ (หัวเราะ) สรุปอาการหลังผ่าตัดเขาก็เป็นแค่นั้นค่ะ แล้วก็กลับบ้านได้ตามปกติ
หลังผ่าตัด-เฝ้าระวังบาดแผลหลังผ่าตัดก็รักษาตามอาการไปตามโรงพยาบาลนัด เช็ดแผลเปลี่ยนผ้าก๊อซ แค่นั้นเอง คือง่ายมากเรากลัวและกังวลไปเองว่า โอ้โหเด็กต้องผ่าตัดต้องดมยา แต่สิ่งที่ต้องระวังก็คือช่วงที่แผลผ่าตัดยังไม่แห้ง ถ้าเรารักษาความสะอาดไม่ดีออร์ก้าก็จะกลับมาติดเชื้ออีกก็ต้องมีการติดผ้าก๊อซไว้ ระวังน้ำเข้า แล้วก็คอยดูอาการไม่ให้เขาไปข่วนไปดึงอะไรบริเวณแผลผ่าตัด ที่สำคัญต้องเลี้ยงเขาเบามือมาก เพราะเด็กเขาก็เล่นกระโดด ๆ อะไรของเขาไป เราก็ต้องระวังอย่าให้เขาซ่ามาก (หัวเราะ) เดี๋ยวแผลมันจะย่น ซึ่งตอนนี้หายสนิทแล้วค่ะ
รู้เร็ว ผ่าเร็ว ปลอดภัยเร็วคือจริง ๆ อาการนี้ถ้าผ่าตัดก็หายเลยค่ะ ตอนเขามีอาการมันเกิดขึ้นข้างในตัวเขาเราก็เดาไม่ถูก เรามองไม่เห็น แล้วที่รู้สึกไม่สายใจมากกว่า คือ เราน่าจะพาเขาไปพบคุณหมอแล้วมีการส่งต่อเพื่อรักษาเฉพาะทางแต่เนิ่น ๆ เพื่อที่ลูกจะได้ไม่ต้องกินยาแก้อักเสบ กินหลายขนานมากเลยค่ะ เปลี่ยนยาเพราะไม่หายสักที เพราะเกิดจากการรักษาที่ไม่ตรงจุด ยังไงก็ต้องฝากเป็นประสบการณ์ให้คุณแม่ที่มีลูกทารกหลาย ๆ ท่าน หากมีอาการผิดปกติแบบนี้ควรรีบปรึกษาคุณหมอเฉพาะทางเลยดีกว่าจะได้รักษาอย่างถูกต้องค่ะ
เห็นไหมคะว่าสะดือเป็นเรื่องไม่เล็กของลูกน้อยเลยค่ะ แต่ก็ไม่ยากเกินไปที่คุณแม่จะรับมือ หากพบอาการผิดปกติเกิดขึ้นบ่อยไม่หายเสียทีอย่างนี้ปรึกษาหมอก่อนเป็นดีกว่าค่ะ
Expert Advice
พญ.เดือนเพ็ญ วันทนาศิริ กุมารแพทย์ โรงพยาบาลพระราม 9
Urachal Remnant คืออะไรUrachal Remnant อาการของโรคนี้คือ ท่อที่ต่อระหว่างกระเพาะปัสสาวะกับสะดือเกิดเป็นพังผืด ปกติเวลาที่ทารกยังเป็นตัวอ่อนในท้องพังผืดจะยังอยู่แต่พอเด็กโตขึ้นพังผืดจะสลายไป แต่ในเด็กรายที่มีอาการนี้ปรากฏว่าตัวท่อนี้ได้กลายไปเป็นพังผืดและยังคงอยู่ในท่อต่อไปถึงจะโตขึ้น ก็เลยทำให้น้ำซึมเข้ามาทางสะดือและก็เลยทำให้เกิดการติดเชื้อได้
แนวทางระวังป้องกันไม่มีทางป้องกันเลยค่ะ เพราะเป็นอาการที่ท่อแล้วเขาก็ได้กลายไปเป็นพังผืด ไม่สามารถป้องกันได้เพราะเกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุว่าทำไมเด็กบางคนเกิดบางคนไม่เกิด วิธีการรักษาคือผ่าตัดอย่างเดียว
สังเกตอย่างไรว่ามีอาการปกติคลอดมาสายสะดือเด็กจะยังไม่แห้ง เพราะฉะนั้นควรทำความสะอาดสายสะดือด้วยการเช็ดแอลกอฮอล์ เช้า-เย็น หลังอาบน้ำ ถ้าสะดือหลุดแล้วเราก็ยังทำความสะอาดต่อจนกระทั่งสะดือแห้ง ซึ่งปกติก็จะแห้งไปภายในประมาณ 2 สัปดาห์ หรือบางคนอาจจะสัก 3 สัปดาห์ได้แต่ไม่เกินนั้น แล้วเวลาหมอเด็กจะฉีดวัคซีน เขาก็จะตามดู บางคนสะดือมีอาการแฉะเป็น ๆ หาย ๆ คุณหมอเด็กก็จะรักษาและให้ไปทำความสะอาดดี ๆ หรือบางรายก็อาจจะต้องกินยาฆ่าเชื้อ แต่พอเป็นซ้ำสักสองสามครั้งแสดงว่าผิดปกติ คุณหมอเด็กก็จะส่งคุณหมอศัลยกรรมดูว่ามันมีโอกาสที่จะเป็นโรคนี้ไหม เพราะโรคนี้โอกาสจะเป็นได้น้อยเจอไม่บ่อย พบน้อยมากหนึ่งในหลายพันหรือหนึ่งต่อแสนเลยค่ะ ถ้าพบว่าเป็นโรคนี้ก็จำเป็นต้องผ่าตัดเพราะถ้าไม่ทำก็จะไม่หายค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
Vol.17 No.203 กันยายน 2555
