รู้ลึกเบื้องหลัง เรื่อง อึ เจ้าตัวเล็ก (Mother & Care)
คุณแม่อร : สวัสดีค่ะ ได้ข่าวว่าเป็นคุณพ่อมาเกือบปีแล้วนี่คะเป็นไงบ้างเจ้าตัวเล็กเลี้ยงง่ายไหมคะ
คุณพ่อเอก : สวัสดีครับคุณอร ตอนนี้ผมกําลังเหนื่อยกับเจ้าตัวเล็กน่าดู พอเขานั่งได้บ้างแล้ว ผมก็จับเขานั่งกระโถน โอ้โห...แผลงฤทธิ์ใหญ่เลย นี่ผมฝึกเขามากเกินไปหรือเปล่าก็ไม่รู้
คุณแม่อร : รอให้เขาโตขึ้นอีกนิดก็ได้ค่ะ แล้วค่อยลองใหม่ เขาคงยังไม่พร้อมมั้งคะ ลองมาอ่านข้อมูลเหล่านี้ดูก่อนที่จะฝึกเขาดีไหมคะ
ระบบขับถ่ายลูกวัยขวบปีแรก
ธรรมชาติของเด็กอายุต่ำกว่าหนึ่งขวบ จะยังไม่สามารถควบคุมการขับถ่ายได้ หรือกลั้นอุจจาระไม่เป็น เพราะระบบประสาทไม่สมบูรณ์พอ อีกทั้งยังไม่สามารถขับถ่ายได้เป็นเวลา และไม่สม่ำเสมอ เนื่องจากสภาพร่างกายของเด็ก โดยเฉพาะกล้ามเนื้อหูรูดที่มีไว้เพื่อบังคับการขับถ่ายยังพัฒนาอยู่ โดยปกติเมื่อดูดนมอิ่มแล้ว กระเพาะก็จะเกิดการกระตุ้นทางเดินอาหารทั้งหมด ทําให้มีการเคลื่อนไหวของลําไส้ เด็กจะรู้สึกปวดท้องอยากอุจจาระแล้วขับถ่ายออกมาเอง
ระบบประสาทและเส้นประสาทส่วนควบคุมอวัยวะส่วนล่างของร่างกาย ตั้งแต่เอว สะโพก ขา และเท้าเด็กจะเริ่มทํางานได้ดีขึ้นในช่วงอายุ 1 ขวบ ขึ้นไป ดูได้จากการเคลื่อนไหวในท่าเดินที่มั่นคงขึ้น ควบคุมทิศทางได้ดีขึ้น ส่วนที่ควบคุมกระเพาะ-ปัสสาวะ อุจจาระก็เริ่มพัฒนาความสามารถได้ดีขึ้นเช่นกัน เด็กจะเริ่มแสดงว่าตนเองมีความพร้อมเมื่ออายุประมาณ 1 1/2 - 2 ขวบ แต่เด็กบางคนก็ยังต้องการเวลานานกว่านั้น
รู้จักพัฒนาการตามช่วงวัย
0-5 เดือน ลูกจะถ่ายอุจจาระบ่อย ๆ ไม่เป็นเวลา โดยช่วงเดือนแรกเด็กอาจถ่ายวันละประมาณ 3-4 ครั้ง และอาจเริ่มถ่าย 2 ครั้งหลังมื้อนมในช่วง 2 เดือน 6 เดือน บางคนเริ่มขับถ่ายอุจจาระเป็นเวลาและสม่ำเสมอแล้ว คือ ตอนเช้าหลังจากที่ดูดนมไปประมาณ 5-10 นาที เด็กจะถ่ายอุจจาระได้ แม้คุณแม่อาจจับลูกนั่งในที่รองรับได้ แต่ลูกก็เล็กเกินไปที่จะฝึก 7-9 เดือน เริ่มนั่งได้มั่นคง มีช่วงขับถ่ายตรงเวลาหลังนมมื้อเช้า อาจลองจับนั่งกระโถน สัก 2-3 สัปดาห์ เพื่อฝึกระบบประสาทให้เคยชินบ้างก็ได้ ยิ่งถ้านํากระโถนมารองรับได้ถูกจังหวะทุกครั้ง ก็ถือว่าฝึกได้ผลแล้ว แต่ถ้าคว้ากระโถนไม่ทันก็อย่ากังวล ยังฝึกได้อีก เพราะช่วงที่เหมาะสมสําหรับการเริ่มฝึกนิสัยการขับถ่าย คือ ช่วง 9-15 เดือน อาจเป็นเวลาเช้าหลังอาหาร ซึ่งเป็นเวลาของการขับถ่ายเป็นประจําค่ะ 10-12 เดือน เมื่อลูกอายุย่างเข้าปลายขวบปีแรก ลูกมักจะถ่ายอุจจาระวันละ 1 ครั้ง อาจมีความถี่มากหรือน้อยกว่านี้ได้ ซึ่งในเด็กแต่ละคนจะไม่เหมือนกันเคล็ดลับฝึกขับถ่ายแบบได้ผล
ฝึกในเวลาใกล้เคียงกันทุกวันแบบค่อยเป็นค่อยไป ไม่กดดัน เลือกกระโถนที่ลูกนั่งได้มั่นคง ไม่เล็ก ไม่ใหญ่ เลือกเวลาที่ไม่เร่งรีบ เช่น หลังอาหาร หลังมื้อนม และคอยสังเกตท่าทางลูก ถ้าลูกยืนนิ่ง ตัวสั่นเล็กน้อย หรือทําท่าขนลุก แสดงว่าลูกรู้สึกปวด ให้บอกลูกว่า "ปวดอึ๊แล้วใช่ไหมคะ เดี๋ยวแม่พาไปอึ๊กระโถนนะ" เมื่อลูกทําได้ให้ชมลูก ถ้าลูกบอกไม่ทันหรือทําเลอะ ไม่ควรดุ ควรสอนให้รู้ว่าความรู้สึกที่เกิดขึ้น คือ ปวดอุจจาระ รวมทั้งสอนให้ลูกรู้จักพูดบอกว่าปวด สอนให้ถอดกางเกง หยิบกระโถน หัดล้างก้นเมื่อโตขึ้น เป็นต้น
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
