ลูกหายใจไม่ปกติ! (รักลูก)
หากลูกมีอาการ ปากคล้ำ มือคล้ำ หายใจลำบาก ไอมากหรือหายใจเสียงดัง แสดงว่าออกซิเจนในเลือดต่ำ ต้องรีบพาลูกไปหาคุณหมออย่างเร่งด่วน
คุณพ่อคุณแม่เคยสงสัยไหมคะ ว่าการหายใจของลูกนั้นเป็นอย่างไร เร็วไป ช้าไป หรือลูกดูหายใจลำบาก อย่างไหนถึงจะเรียกว่าเป็นปกติและไม่ปกติ?
สังเกตการณ์หายใจลูก
โดยปกติเด็กเล็กมักจะหายใจเร็วค่ะ เด็กตั้งแต่แรกเกิด-2 เดือน จะมีอัตราการหายใจอยู่ที่ 60 ครั้งต่อนาที เมื่อโตขึ้นมา สักหน่อยอายุ 2 เดือน-1 ปี อยู่ที่ 50 ครั้งต่อนาที แต่เมื่ออายุ 1-3 ปีขึ้นไป อัตราการหายใจของลูกจะเริ่มลดลง และจะเป็นไปอย่างสม่ำเสมอ ประมาณ 20-30 ครั้งต่อนาทีค่ะ
ถ้าลูกมีลักษณะดังต่อไปนี้ ต้องรีบพาไปหาคุณหมอนะคะ
1.อัตราการหายใจผิดปกติ ถ้าลูกหายใจโดยมีจำนวนครั้งมากกว่าปกติ เป็นลักษณะของการหายใจที่บ่งชี้ว่าบริเวณปอดหรือเยื่อหุ้มปอดอาจมีปัญหาค่ะ เนื่องจากปอดถูกดันเอาไว้ เมื่อหายใจเข้าก็เหมือนจะหายใจได้ไม่เต็มที่ จึงต้องเพิ่มจำนวนครั้งในการหายใจเพื่อให้ได้ปริมาณออกซิเจนในปอดต่อนาทีเท่าเดิม2.หายใจมีเสียง ซึ่งเป็นเสียงที่ไม่ควรจะเกิดกับเด็กๆ เช่น เสียงกรนที่ดังมาก หรือเสียงหายใจในทรวงอก ที่ทางการแพทย์เรียกว่าเสียงหวีด ซึ่งเกิดขึ้นทั้งกลางวันและกลางคืน ทั้งเวลาตื่น และเวลานอน มีลักษณะเป็นเสียงทุ้มเหมือนท่อที่ตีบแคบลง ซึ่งเป็นสัญญาณของความผิดปกติของหลอดลม3.ซี่โครงบาน ที่เรียกว่าภาวะ Paradoxical Breathing หรือการหายใจที่ตรงข้ามกัน โดยปกติแล้วเวลาเราหายใจเข้า ผนังทรวงอกจะต้องขยาย เนื่องจากกะบังลมมีการเลื่อนลงมา และท้องก็จะป่องตาม แต่หากลูกหายใจผิดปกติ ก็จะมีลักษณะการหายใจที่ตรงข้าม คือเมื่อหายใจเข้า กล้ามเนื้อบริเวณกะบังลมจะเคลื่อนลงมาแรงกว่าเดิม ทำให้ท้องป่องแต่หน้าอกแฟบ เมื่อหายใจออก ท้องยุบ แต่ทรวงอกโป่ง ทำให้ช่องซี่โครงบานนั่นเอง ซึ่งอาการดังกล่าวนี้มีสาเหตุมากจากการอุดตันบริเวณหลอดลม4.มือและปาก คล้ำ เขียว ในกรณีของเด็กที่ไม่มีปัญหาเรื่องภาวะโรคหัวใจแต่กำเนิดเลย ปาก มือและเล็บเป็นสีชมพูปกติ แต่หากมีอาการ ปากคล้ำ มือคล้ำ หายใจลำบาก ไอมาก หรือหายใจเสียงดัง นั่นเป็นลักษณะที่บ่งชี้ว่าออกซิเจนในเลือดต่ำ ถ้าลูกมือคล้ำ แต่ปากไม่คล้ำ ความรุนแรงก็จะลดลงค่ะ แต่ถ้าทั้งมือและปากคล้ำด้วยกันทั้งสองอย่าง หรือเด็กบางคนหยุดหายใจทันที คุณพ่อคุณแม่ต้องรีบพาลูกไปหาหมออย่างเร่งด่วน เพื่อตรวจร่างกายและวินิจฉัยว่าเป็นโรคอะไรหายใจผิดปกติ
การหายใจผิดปกติของลูก อาจเป็นสัญญาณเตือนถึงความเสี่ยงต่อโรคที่จะเกิดขึ้นกับลูกน้อย ได้แก่ปอดอักเสบ หรือมีปัญหาเรื่องน้ำในเยื่อหุ้มปอด มีผนังทรวงอกที่ผิดปกติ หรืออาจเป็นทางเดินหายใจส่วนบนอุดตันเนื่องจากการหายใจที่เร็วกว่าค่าเฉลี่ยในแต่ละช่วงวัย ซึ่งต้องรีบพาลูกไปพบคุณหมอทันที เพื่อตรวจวินิจฉัยโรคให้แน่ชัดมีปัญหาทางสมอง โดยเฉพาะเด็กที่เกิดอาการลมชัก หรือมีปัญหาทางสมองตั้งแต่แรกเกิด เนื่องจากศูนย์ควบคุมการหายใจจะอยู่ที่สมอง เมื่อออกซิเจนไม่เพียงพอ สมองจะส่งสัญญาณไปที่กล้ามเนื้อได้น้อยกว่าปกติ จึงเป็นเหตุให้การหายใจของลูกช้าลงบางคนเป็นมากอาจเกิดภาวะหยุดหายใจได้ทางเดินหายใจอุดตัน ในเด็กที่นอนกรนมาก ๆ จะมีภาวะของต่อมอะดีนอยด์หลังโพรงจมูกโต หรือต่อมทอนซิลโตในโพรงจมูก ดังนั้น เวลาที่ลูกนอนหงายกล้ามเนื้อทางเดินหายใจจะอ่อนตัวลง ทำให้เกิดภาวะลิ้นตก จึงเป็นสาเหตุให้ทางเดินหายใจแคบลง ถ้าเป็นมาก ๆ ก็จะมีปัญหาเรื่องการหยุดหายใจได้ เช่นทำอย่างไร เมื่อลูกหายใจติดขัด
แม้ลูกจะไม่มีปัญหาเรื่องระบบการหายใจคุณพ่อคุณแม่ควรหลีกเลี่ยงสารระคายเคืองและมลภาวะต่าง ๆ เช่น กลิ่นสารเคมี กลิ่นฉุน ๆ เพื่อเป็นการป้องกันปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้น แต่หากลูกมีภาวะภูมิแพ้ และทราบว่าลูกแพ้อะไร คุณพ่อคุณแม่ก็ควรจะหลีกเลี่ยงสิ่งเหล่านั้น
แต่ถ้าช่วงที่ลูกไม่สบายแล้วเริ่มมีปัญหาเรื่องการหายใจ ให้สังเกตที่จำนวนครั้งของการหายใจค่ะ ว่าช้าหรือเร็วเกินไปหรือไม่ ต้องไม่มีการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติของทรวงอก ไม่มีเสียงหายใจผิดปกติ และไม่มีภาวะปากคล้ำมือคล้ำ เป็นต้น
หากลูกมีอาการผิดปกติข้างต้น ควรพาไปหาคุณหมอทันที และควรเป็นคุณหมอที่อยู่ใกล้บ้าน เพื่อรักษาอาการเบื้องต้นก่อน เพราะลูกอาจจำเป็นต้องได้รับออกซิเจนหรือยาพ่นอย่างเร่งด่วน แล้วจากนั้นค่อยไปพบคุณหมอที่เชี่ยวชาญเฉพาะด้านการเว้นช่วงการรักษาไว้นานหลายชั่วโมง อาจเกิดภาวะที่รุนแรงต่อลูกได้ค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
ปีที่ 29 ฉบับที่ 346 พฤศจิกายน 2554
