ทำหมันเปียก ทำหมันแห้ง แตกต่างกันอย่างไร เลือกคุมกำเนิดแบบไหนดี ?

          เมื่อทำหมันเปียกเสร็จแล้ว ต้องนอนพักฟื้นประมาณ 1-2 วัน จึงจะกลับบ้านได้ หลังผ่าตัดประมาณ 6-7 วัน จึงมาตัดไหม ส่วนคนที่ผ่าท้องคลอด แพทย์จะสอบถามและแนะนำให้ทำหมันไปพร้อมกัน เพื่อที่จะไม่ต้องมาทำใหม่อีกในภายหลัง โดยต้องนอนพักในโรงพยาบาลประมาณ 4-5 วัน

• การผ่าตัดหน้าท้อง : แพทย์จะลงแผลผ่าตัดบริเวณเหนือหัวหน่าว จากนั้นหาท่อนำไข่เพื่อทำการผูกและตัดท่อนำไข่บางส่วนออกทั้ง 2 ข้าง
• การผ่าตัดผ่านกล้อง : ลงแผลผ่าตัดขนาดเล็ก 2-3 แผล บริเวณหน้าท้อง จากนั้นใช้ไฟฟ้าจี้ท่อนำไข่ร่วมกับตัดท่อนำไข่ทั้ง 2 ข้างออกบางส่วน หรืออาจใช้อุปกรณ์รัดท่อนำไข่ทั้ง 2 ข้าง ซึ่งข้อจำกัดของการทำหมันผ่านกล้องคือ ต้องดมยาสลบ นอนในท่าศีรษะต่ำ และต้องใส่ก๊าซในช่องท้องระหว่างการผ่าตัด จึงไม่สามารถทำได้ในผู้ป่วยโรคหัวใจหรือมีภาวะผิดปกติของระบบไหลเวียนโลหิต

          ทั้งนี้ การทำหมันแห้งมักจะทำในช่วงหลังมีรอบเดือนแล้ว เพื่อให้มั่นใจว่าไม่ได้อยู่ในภาวะตั้งครรภ์ในขณะที่ทำหมัน นอกจากนั้น ก่อนตัดสินใจทำหมันแห้ง คุณแม่จะต้องผ่านการตรวจสุขภาพก่อน จากนั้นแพทย์จะนัดผ่าตัดทำหมันอีกครั้งหากร่างกายมีความพร้อม

          หลังทำหมันแห้งเสร็จแล้ว แพทย์จะให้นอนพักเพื่อสังเกตอาการประมาณ 2-3 ชั่วโมง ก็สามารถกลับบ้านได้เลย พักผ่อนต่ออีก 2-3 วันก็สามารถทำงานหรือกิจกรรมอื่น ๆ ได้ตามปกติ

• ห้ามเปิดแผลและระวังมิให้แผลผ่าตัดถูกน้ำ เพราะจะทำให้แผลมีการติดเชื้อและเกิดอักเสบได้ เช่น การงดการอาบน้ำ ให้เช็ดตัวแทนจนกว่าจะตัดไหม
• งดเพศสัมพันธ์ประมาณ 6-8 สัปดาห์ (หรือตามคำแนะนำของแพทย์) เพื่อป้องกันการติดเชื้อภายในโพรงมดลูก และมาพบแพทย์ตามนัดตรวจ
• ภายหลังทำหมันแล้วสามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ปกติ แต่ควรเลี่ยงงานหนัก การยกของ หรือกิจกรรมที่จะทำให้บริเวณแผลมีการกระทบกระเทือน จนกว่าแผลจะหายสนิท
• ถ้าคุณแม่มีอาการปวดแผลสามารถกินยาแก้ปวดธรรมดาได้
• หลังทำหมันหากมีอาการ เช่น ปวดท้องมาก อาการปวดไม่หายไปหลังกินยาแก้ปวดไปแล้ว หรือมีน้ำหรือเลือดออกจากแผลผ่าตัด ต้องรีบไปพบแพทย์ เพราะแผลผ่าตัดอาจจะติดเชื้อและจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน

          กรณีที่ทำหมันไปแล้ว แต่ต้องการจะมีบุตรอีก เช่น แต่งงานใหม่ บุตรเสียชีวิต หรืออยากมีบุตรเพิ่ม ก็เบาใจได้เลยค่ะ เพราะสามารถทำการแก้หมันหรือตั้งครรภ์ใหม่ได้ โดยวิธีดังนี้

• การผ่าตัดแก้หมันหญิง : เป็นการผ่าตัดเชื่อมต่อท่อนำไข่ที่ถูกตัดให้ขาดออกจากกัน ต้องทำโดยแพทย์ที่มีความชำนาญและได้รับการฝึกฝนมาโดยเฉพาะ ซึ่งจะมีโอกาสกลับมาตั้งครรภ์ได้อีกประมาณ 15-90% ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ความชำนาญของแพทย์ เครื่องมือที่ใช้ในการผ่าตัด วิธีการผ่าตัดทำหมันที่ใช้ ความยาวของท่อนำไข่ที่เหลือ ตำแหน่งที่ถูกตัดท่อนำไข่ ระยะเวลาหลังจากการทำหมัน อายุของผู้ทำหมัน สุขภาพของผู้ทำหมันและสามี เป็นต้น ถ้าเน้นประหยัดหรือมีงบประมาณจำกัดก็เลือกทำที่โรงพยาบาลรัฐ ราคาประมาณ 10,000-30,000 บาท แต่ถ้าเป็นโรงพยาบาลเอกชนก็ประมาณ 80,000-100,000 บาทขึ้นไป
• การใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ : ได้แก่ การทำเด็กหลอดแก้ว โดยใช้ยากระตุ้นไข่และใช้เข็มดูดเก็บไข่จากรังไข่ จากนั้นนำมาผสมกับอสุจินอกร่างกายจนได้ตัวอ่อน จึงย้ายตัวอ่อนเข้าสู่โพรงมดลูกเพื่อให้ตัวอ่อนฝังตัวและเจริญเติบโตต่อไป วิธีนี้ค่าใช้จ่ายสูง ต้องใช้แพทย์ผู้ชำนาญเฉพาะด้าน ต้องมีอุปกรณ์และห้องปฏิบัติการที่มีเครื่องมือพิเศษ ซึ่งมีโอกาสตั้งครรภ์ 25-40%

          ไม่ว่าจะทำหมันเปียกหรือทำหมันแห้ง ก่อนตัดสินใจจะต้องปรึกษาแพทย์ เนื่องจากสุขภาพของตัวผู้ทำหมันเป็นสิ่งสำคัญ บางคนอาจมีข้อยกเว้นและไม่เหมาะกับการทำหมัน หรือทำแล้วอาจส่งผลต่อร่างกายได้ และอย่าลืมว่าถึงทำหมันแล้วก็ยังมีโอกาสตั้งครรภ์ได้นะคะ แต่น้อยมาก ๆ ถ้าเกิดประจำเดือนขาดหลังการทำหมันจึงควรรีบตรวจการตั้งครรภ์โดยเร็วค่ะ

ขอบคุณข้อมูลจาก : si.mahidol.ac.th, med.cmu.ac.th, nakornthon.com, primefertilitycenter.com, rakluke.com